Czas nieszczęść, cierpień, oporu i walki. Przegrani zwycięzcy?
Próba spojrzenia na społeczeństwo polskie pomiędzy wrześniem 1939 a majem 1945

Czas nieszczęść, to rodzaj szkiców i zapisków historyka zajmującego się od wielu lat państwem i społeczeństwem polskim w okresie drugiej wojny światowej i okupacji, tak niemieckiej, jak i sowieckiej (1939-1945). To, autorskie raczej, przemyślenia, refleksy i uwagi, ale także oceny, dylematy i kontrowersje. Powstawały przez lata, były częścią referatów, wystąpień konferencyjnych, spotkań seminaryjnych, niekiedy, w mniejszym czy większym zakresie, publikowane. Tym samym poddawane szerszej refleksji, dyskutowane. W konsekwencji powodowały też głęboki namysł i - niekiedy - weryfikację wcześniejszych wniosków czy ocen. Zebrane w tym tomie teksty mają, w autorskim zamyśle, pokazać nie tylko problemy i zagadnienia, ale i sposób dochodzenia, a w istocie dojrzewania w refleksji nad niełatwym (wojna, okupacja) procesem historycznym, z drugiej zaś, porównawczo, akcentować potknięcia, nieuchronne przecież, gdy zajmujemy się nauką, a humanistyką w szczególności. Autor nie unika też w tych szkicach i zapiskach styku historii najnowszej z polityką, politycznością, bieżącością. Stara się jednak te konteksty te łączyć, poprzez ciągłość i zmianę, a także historię długiego trwania. SPIS TREŚCI Wstęp: Ja i wojna. My i wojna. Pamięć i postpamięć. Kilka uwag o tzw. polityce historycznej Szkic 1: Są w ojczyźnie rachunki krzywd?. Międzywojnie polskie i co z niego wynika? Szkic 2: Kraj w przededniu kataklizmu. Konteksty Szkic 3: Bagnet na broń?. Klęska wojenna 1939, spory i przetrącenia. Wielkość i małość Szkic 4: Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz. Naprawdę. Uwagi o polityce i praktyce okupanta niemieckiego. Konteksty relacji polsko-niemieckich i niemiecko-polskich Szkic 5: Sowieci, Moskale, Czubaryki, jednym słowem szarańcza. Sowiecka okupacja kresów wschodnich, a społeczeństwo Szkic 6: Polska w wojennej ucieczce, na wychodźstwie i w konspiracji. Społeczne aspekty zagadnienia Szkic 7: Jak przeżyć? Wyzwania i konteksty wojenno-okupacyjnej codzienności. Strategie życiowe, postawy i zachowania Szkic 8: Polacy, Żydzi  okupanci? Sprawcy? Ofiary? świadkowie. A może również chrześcijaństwo versus judaizm? Szkic 9: Polacy ? Ukraińcy i Ukraińcy ? Polacy. Ciągłość i zmiana. Dwie czy jedna tylko perspektywa spojrzenia? Szkic 10: Nie nasza sprawa, nie nasz problem? Tzw. sprawa polska na arenie międzynarodowej. Realopolitik? Szkic 11: Sowieci znowu u bram Najjaśniejszej. Czto diełat`? Szkic 12: PKWN versus powstanie warszawskie. Nie ?Obłęd?, ale pytanie dlaczego, pozostaje otwartym i ważnym Szkic 13: Tylko rewolta czy już stalinowska rewolucja? Bilans wojenno-okupacyjny, doświadczenie i pamięć wobec zwycięskiego i rozpychającego się ?nowego? Zakończenie ale nie podsumowanie Indeks nazwisk