Archipelag Ciam. Listy Heleny Syrkus

„Jesteśmy wreszcie we własnym domu. Nie stój, nie czekaj. Co robić? Pomóż!” – deklarowali z ekranów telewizorów znani aktorzy i luminarze kultury w okresie rządów Tadeusza Mazowieckiego. Przemiany gospodarcze lat 90. XX wieku zaowocowały dosłowną realizacją tytułowego hasła: wielu Polaków zamieszkało we własnych domach. Po latach mieszkania w blokach dostali szansę zrealizowania marzeń o domu, najczęściej na przedmieściach. Proces ten umożliwiły nowe mechanizmy finansowe, w tym kredyty hipoteczne. Książka Doroty Leśniak-Rychlak pokazuje przemiany własnościowe i społeczne związane z kreacją klasy średniej i powstaniem nowych modeli zamieszkiwania w okresie transformacji: domu na przedmieściu i apartamentowca na osiedlu grodzonym. Książka bazuje na materiale pozyskanym z czasopism, seriali, filmów, podczas wywiadów z ekspertami i mieszkańcami oraz literaturze przedmiotu. Autorkę szczególnie interesuje tożsamość Polaków wyrażana przez sposób zamieszkiwania. Książkę uzupełnia bogaty materiał ilustracyjny: kolaże Dominiki Wilczyńskiej, fotografie Jarosława Matli, Grzegorza Karkoszki i Agaty Wiśniewskiej, infografiki Kacpra Kępińskiego oraz ilustracje Joanny Sowuli. "Byliśmy głupi. Albo nawet mądrzy. To bez znaczenia, bo nikt nas nie pytał o zdanie. Przez dziesięciolecia panowała wiara, że własność oznacza bezpieczeństwo, a wolny rynek gwarantuje wolność. Na tym opierał się system. I tylko wciąż rosła bańka złych kredytów i złych emocji. Lęku, rozczarowania, gniewu. Od „Jesteśmy we własnym domu” przez „Rodzinę na Swoim”, „Zmień pracę, weź kredyt”, aż po „Mieszkanie Plus” — trzydzieści lat polskiej demokracji można opowiedzieć jako historię mieszkań i mieszkalnictwa. Dorota Leśniak-Rychlak pracowała nad tym tematem jako historyczka architektury, redaktorka pisma „Autoportret”, kuratorka wystaw i eseistka. JESTEŚMY WRESZCIE WE WŁASNYM DOMU to książka, która dokumentuje wszystkie wymiary mieszkaniowej klęski. Poruszająca w detalach i bolesna w ogólnej wymowie." MARCIN WICHA