Balaam i jego wyrocznie

Anna Kuśmirek – dr teologii biblijnej (UKSW) i mgr hebraistyki (Instytut Orientalistyczny UW); odbyła też studia w Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Od 2001 r. adiunkt w Katedrze Filologii Biblijnej na Wydziale Teologicznym UKSW w Warszawie. Tłumaczka kilku ksiąg biblijnych w ramach „Prymasowskiej Serii Biblijnej” oraz autorka kilkudziesięciu artykułów naukowych i popularnonaukowych na temat Biblii, targumów i judaizmu.  Członkini Stowarzyszenia Biblistów Polskich.Opowiadanie o Balaamie, pogańskim proroku, o którym mowa w LB 22-24, jest jednym z najtrudniejszych fragmentów Biblii Hebrajskiej. Włączone do niego poetyckie wyrocznie zawierają wiele enigmatycznych metafor, które stały się podstawą rozwoju ważnych koncepcji teologicznych, jak mesjanizm i nauka o losach sprawiedliwych w czasach ostatecznych. Teksty te objaśniali starożytni egzegeci i tłumacze żydowscy, co znalazło wyraz w piśmiennictwie targumicznym. Realizowali oni podwójny cel, czyli przekład i interpretację. Stosowali rozmaite reguły i techniki translatorskie, wśród których ważną rolę odgrywała aktualizacja. Dzięki temu targumy odzwierciedlają uwarunkowania epoki i środowiska kulturalnego tłumaczy, a także wprowadzają parafrazy moralizujące i rady skierowane do współczesnych im odbiorców. Analiza porównawcza hebrajskiego tekstu Lb 22-24 z jego trzema wersjami aramejskimi pozwala wskazać różnice między nimi, ukazać zmiany wprowadzone w poszczególnych targumach, a także określić ogólne reguły związane z rolą tłumacza w starożytności i rozwojem tradycji targumicznej.