Bałachowcy

Bałachowcy - wielonarodowe oddziały Stanisława Bułak-Bałachowicza były tak bitne i tak kontrowersyjne jak ich dowódca, nie bez przyczyny porównywany z awanturniczym bohaterem "Trylogii".

23 lutego 1920 roku w Rydze podpisano umowę, na mocy której pod polską komendę przeszły oddziały gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza, jednej z najbarwniejszych i najbardziej kontrowersyjnych postaci wojny polsko-bolszewickiej.

Przez swój krewki charakter, częste zmiany barw, na poły partyzancki sposób prowadzenia działań wojennych i bardzo różnorodny skład osobowy swoich oddziałów porównywany był z Sienkiewiczowskim Kmicicem. Podkomendni, dla których stanowił niekwestionowany autorytet i których traktował po ojcowsku, nazywali go po prostu "Baćka" ("tatko", "ojczulek").

Przeszli do historii jako Armia Śmierci. Byli niepokonani i nieustraszeni. Uzbrojeni w fanatyczną nienawiść do komunizmu, żelazne emblematy z trupią główką i bezwzględnie wierni swojemu dowódcy. Budzili paniczny strach wśród komunistów i zawsze byli dla nich bezlitośni. Zarzucano im brutalność i antysemityzm. Swoją antykomunistyczną krucjatę rozpoczęli już w listopadzie 1918 r. na froncie estońsko-bolszewickim. Obroniwszy Estonię, dotarli do Polski. Od czerwca do grudnia 1920 r. walczyli na froncie polsko-bolszewickim. Bułak-Bałachowicz stosował taktykę partyzancką. Tak dopiekł bolszewikom, że za jego głowę wyznaczyli 3 miliony rubli nagrody, za żołnierzy bałachowców płacili 50 tysięcy rubli. Bronili Wołynia, Lubelszczyzny i Polesia. W czasie kontrofensywy polskiej znad Wieprza grupa Bułak-Bałachowicza nacierała z rejonu Lubartowa. Nie uznali rozejmu polsko-bolszewickiego i samodzielnie kontynuowali wojnę z Sowietami na obszarze Białorusi. Byli armią wielonarodową, zdominowaną jednak przez Polaków, Rosjan i Białorusinów, walczyli w niej Tatarzy, Ormianie, Żydzi, kilkudziesięcio osobowa grupa skandynawów i wielu innych.



Stanisław Lis-Błoński był oficerem łącznikowym dowództwa Wojska Polskiego w sztabie Bałachowców. Jego wspomnienia to zapiski bezpośredniego świadka i uczestnika działań bojowych Armii Śmierci. Opisuje w nich ludzi, miejsca i emocje towarzyszące historycznym wydarzeniom. Krwawe bitwy, szaleńcze akcje Bałachowców na tyłach bolszewików, egzekucje zdrajców. Fakty z wojny, która zmieniła losy Europy. Opracowane przez historyka, dr. Grzegorza J. Pelicę wspomnienia oficera łącznikowego opatrzono przypisami i obszernym wstępem historycznym wprowadzającym czytelnika w tematykę.