Dialog i akulturacja judaizm, chrześcijaństwo i islam

Niniejszy tom jest pokłosiem sympozjum zorganizowanego w ramach 17. Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Krakowie w dniach 15-18 września 2004 roku. Zgodnie z hasłem zjazdu - Tradycja a nowoczesność i tożsamość - organizatorzy sympozjum ?Dialog i akulturacja? umożliwili wymianę myśli w gronie historyków, kulturoznawców, socjologów kultury i teologów, dla których przedmiotem wspólnych zainteresowań i pasji badawczej stały się spotkania trzech wielkich religii monoteistycznych na kartach historii.

Pojęcia dialogu i akulturacji splatają się z sobą nierozerwalnie w każdym spotkaniu wielkich religii współczesnego świata. Dla trzech największych z nich basen Morza Śródziemnego odegrał ważną rolę w dziejach ich kulturowego zakorzenienia w świecie. Dwie z tych religii - chrześcijaństwo i islam - mają szczególnie misyjny charakter.

Autorzy poszczególnych publikacji reprezentują różne dyscypliny naukowe. I tak Andrzej Pankowicz rozważa akulturację jako problem badawczy w XIX i XX wieku, zaś Tadeusz Paleczny ukazuje wyzwania i bariery religii w procesach asymilacji. O Rosji jako państwie wielowyznaniowym pisze Hanna Kowalska-Stus, natomiast Krzysztof Kościelniak i Andrzej Kapiszewski dogłębnie analizują szeroko rozumianą problematykę świata islamu. Z kolei Alessandro Vitale i Stefan Bielański podejmują zagadnienia dotyczące międzykulturowej roli Włoch. Osobne miejsce zajmują wspomnienie życia i twórczości naukowej prof. Józefa A. Gierowskiego oraz jego pośmiertnie publikowany tekst poświęcony postawie państw chrześcijańskich wobec Żydów w nowożytnej Europie.

Autorzy tomu studiów są przekonani, że dialog, jaki toczy się obecnie, a którego źródłem jest potrzeba lepszego wzajemnego poznania się i zrozumienia w obliczu wyzwań współczesnego świata, ma swoją historię, jednocześnie zaś pochodną spotkań wielkich religii I i II tysiąclecia jest akulturacja.