Dziewczyna w czarnej sukience. Historia zbrodni miłoszyckiej

Historia zbrodni miłoszyckiej, za którą niesłusznie skazano Tomasza Komendę.

Małgosia ma piętnaście lat. Uśmiecha się nieśmiało ze zdjęcia zrobionego tuż przed wyjściem na sylwestrową dyskotekę, z której nigdy nie wróci. W Nowy Rok zostanie znalezione jej okrutnie zmasakrowane ciało.

To miała być prosta sprawa. Niewielka społeczność, zamknięty krąg podejrzanych. A jednak nie udało się ustalić, kto zgwałcił i zabił Małgosię. Aż w końcu pojawił się podejrzany. Nazywał się Tomasz Komenda. Został skazany, ale po osiemnastu latach uwolniono go i uniewinniono.

Tyle że „sprawa Komendy” to tylko jeden z wątków „sprawy miłoszyckiej” – wcale nie najważniejszy ani najbardziej bulwersujący.

Ewa Wilczyńska, która od lat odsłania kulisy tego śledztwa, napisała książkę totalną, w której opowiada, w jaki sposób jedna zbrodnia zniszczyła życie bardzo wielu osobom i jak kosztowne jest pragnienie sprawiedliwości, kiedy zmienia się w pragnienie zemsty, a także jak trudno jest wrócić do życia, nawet jeśli odzyskuje się wolność.

Jak Truman Capote w legendarnej powieści Z zimną krwią reporterka nie tylko precyzyjnie i wciągająco rekonstruuje samą zbrodnię, ujawnia błędy, które nie pozwoliły śledczym trafić na trop sprawców, chociaż byli na wyciągnięcie ręki, i naciski polityków, które sprowadziły śledztwo na manowce. Opowiada też historię zamordowania Małgosi i wynikających z tego konsekwencji z wielu punktów widzenia. Rodziców ofiary, Tomasza Komendy i jego najbliższych, skazanych sprawców zbrodni, śledczych, którzy doprowadzili do ich wykrycia. Tworzy fascynującą reporterską powieść, która jednocześnie pozwala rozumieć i współczuć.

Dziewczyna w czarnej sukience jest owocem wieloletnich rozmów autorki z wszystkimi głównymi postaciami „sprawy miłoszyckiej”. Jednak ani przez chwilę nie zapomina ona o tym, że tak naprawdę w tej historii najważniejsza jest Małgosia, dziewczyna, która powinna żyć.

Ewa Wilczyńska - Z wykształcenia psycholożka, z wyboru reporterka. Od 2016 roku związana z „Gazetą Wyborczą”. Wicenaczelna wrocławskiego oddziału. Jest autorką reportaży społecznych i śledczych, które są publikowane w „Tygodniku Wrocław”, cyklu „Witamy w Polsce” oraz „Dużym Formacie”. Ukończyła Szkołę Redaktorów „Gazety Wyborczej” i podyplomową seksuologię na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Nad tematem zbrodni miłoszyckiej pracuje od 2018 roku.

Żaden fikcyjny kryminał nie wstrząśnie wami bardziej niż ta książka. Wprost trudno uwierzyć, że wszystko zdarzyło się naprawdę, iż to nie film, o którym mówi się z niedowierzaniem, że scenarzysta przesadził. Są tu niechlujnie prowadzone śledztwa, zagubione dowody, przemocowi policjanci, niekompetentni prokuratorzy i niesprawiedliwe wyroki, które łamią życie skazanym, ich rodzinom i bliskim ofiar. Są też dziennikarze krzywdzący ludzi ferowaniem wyroków bez podstaw.

Ewa Wilczyńska przez pół dekady badała historię zamordowanej Małgorzaty i skazanego za jej zabójstwo Tomasza Komendy. Była przy nim, gdy został oczyszczony z win, rozmawiała z rozgoryczonymi rodzicami zamordowanej. Dotarła do kolejnych skazanych za zabicie nastolatki, zostawiając sprawę wciąż otwartą. Ze smutnej diagnozy polskiego wymiaru sprawiedliwości, jaką stawia reporterka, wynika, że pacjent znajduje się już w kostnicy. - Magdalena Grzebałkowska

Franz Kafka stworzył kiedyś surrealistyczną powieść o skazaniu niewinnego Józefa K., wrocławska policja wcieliła ją w życie, a Ewa Wilczyńska dokładnie opisała. Dziewczyna w czarnej sukience to kryminalistyczne puzzle, w których niepasujący elementy dopycha się kolanem, i akt oskarżenia pokornych prokuratorów, bezmyślnych policjantów, leniwych biegłych. Wilczyńska obnaża stworzony przez Kaczyńskiego służalczy system wymiaru sprawiedliwości, któremu potrzeba szybkiego znalezienia winnych podporządkowuje wszystkie działania. Wspaniała reporterska historia i świetna lektura. - Cezary Łazarewicz

Ta historia nie powinna się wydarzyć. Ta książka musiała powstać. Również po to, żeby do podobnych dramatów już nigdy nie doszło. Czytajcie, żeby zrozumieć i żeby poczuć, jak boli strata, a jak niesprawiedliwość, i jak trudno jest być wolnym. - Grzegorz Głuszak, TVN