E-Sąd. E-doręczenia, rozprawy zdalne, systemy teleinformatyczne w sądownictwie. Komentarz praktyczny

Publikacja stanowi odpowiedź na coraz częściej pojawiające się wśród praktyków pytania związane z praktycznym aspektami wdrożenia usług elektronicznych w wymiarze sprawiedliwości.Zagadnienie to nabiera szczególnego znaczenia w związku z wejściem w życie (rozłożonym w czasie) ustawy z 7.7.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1860). Ustawą tą przeniesiono do porządku prawnego rozwiązania, które sprawdziły się w okresie pandemii Covid-29 i były wprowadzone ustawą z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1327 ze zm.), tj. posiedzenia zdalne oraz doręczenia elektroniczne za pośrednictwem Portalu Informacyjnego.Tym samym od 14.3.2023 r. możliwym będzie na gruncie procedury cywilnej przeprowadzenie posiedzeń z możliwością udziału zdalnego, natomiast w postępowaniu cywilnym i postępowaniu karnym pozostanie obowiązek dokonywania doręczeń elektronicznych wobec wybranych grup adresatów (póki co adwokatów, radców prawnych, rzeczników patentowych, prokuratorów, Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej oraz Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA). Pomimo, że oba rozwiązania funkcjonują już w przestrzeni sądów powszechnych od kilku lat, nadal budzą one wątpliwości interpretacyjne, o czym świadczą orzeczenia sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, które zapadają na tym tle. Nowelizacja na część pytań odpowiada, rodzi jednak nowe zagadnienia problemowe natury praktycznej i celem publikacji jest dokonanie stosownej wykładni nowych przepisów, a także omówienie rozwiązań technicznych stosowanych w sądach. Zagadnienie to jest tym bardziej trudne, że na dzień oddania Komentarza rozporządzenia mają jedynie status projektów.Nowelizacja ta swoim zakresem obejmuje również ustawę – Prawo o ustroju sądów powszechnych, gdzie uregulowane zostały zadania Ministra Sprawiedliwości związane z informatyzacją sądów powszechnych, umożliwiono decentralizację realizacji niektórych zadań (w szczególności tych, które dotyczą przetwarzania akt sądowych), a także uporządkowano terminologię związaną z sadowymi systemami teleinformatycznymi. Ponadto z dniem 1.1.2024 r. na mocy omawianych przepisów nastąpi centralizacja obsługi informatycznej sądów na poziomie sądów apelacyjnych. Są to bardzo istotne zmiany w zakresie funkcjonowania sadów, które należy ocenić pozytywnie. Centralizacja obsługi, w miejsce rozwiązań działających wyspowo w sądach, na pewno przyczyni się do zwiększenia efektywność wykorzystania w wymiarze sprawiedliwości potencjału jaki daje informatyzacja.