Heurystyka filozoficzna

Heurystyka filozoficzna jest pracą koncepcyjną, prezentującą szkic programu uprawiania filozofii za pośrednictwem refleksji metafilozoficznej, zmierzającej do bardzo wszechstronnego i systematycznego rozeznania zarówno w wielorakich możliwościach argumentacyjnych związanych z danym zagadnieniem, przeszkodach i pułapkach natury pojęciowej lub językowej, jak też w pozateoretycznych uwarunkowaniach mających wpływ na kształt dyskursu. Wszystkie czynniki, czy to natury pojęciowej, czy to pragmatycznej, językowej, społecznej, które kształtują rezultat w postaci teoretycznego wytworu, jakim jest dyskurs filozoficzny, argument, koncepcja, czy wreszcie tekst, nazywa się w tej pracy heurezą. Heurystyka jest próbą ukształtowania umiejętności intelektualnego panowania nad całokształtem heurezy. Zadanie jest trudne, bo każda poważana teoria filozoficzna wykazuje się znacznym stopniem samorefleksji, a w konsekwencji ulega złudzeniu, że dostarcza wystarczającego rozeznania teoretycznego zarówno w zakresie własnych swych roszczeń do prawomocności, jak i w odniesieniu do innych, konkurencyjnych koncepcji. Przezwyciężenie tej iluzji, inicjujące heurystykę filozoficzną jako teorię i umiejętność, jest możliwe tylko pod warunkiem, że nabędziemy zdolności do autentycznej adaptacji tych form teoretycznej samowiedzy, których dostarczają wielkie projekty filozoficzne, wszelako z zachowaniem autonomii niezbędnej do tego, by skonfrontować je z innymi postaciami filozoficznego krytycyzmu.