Higiena pracy w pielęgniarstwie. Wybrane zagadnienia

Przedmowa
Warunki pracy tzw. „białego personelu” ochrony zdrowia mogą być związane występowaniem szeregu problemów natury medycznej i społecznej. Już na przełomie wieków XVII i XVIII włoski lekarz, „ojciec medycyny pracy” – Bernardino Ramazzini – dostrzegał problemy zdrowotne związane z wykonywaniem zawodów medycznych.
W swym dziele „De morbis artificium diatriba” zawody medyczne wymienił na drugim miejscu po górnictwie pod względem – dziś byśmy powiedzieli – poziomu ryzyka zawodowego. Badacz ten zwłaszcza sugerował wysokie ryzyko wystąpienia chorób zakaźnych w pracy o takim profilu. Jednakże dopiero dalsze odkrycia i wprowadzenie metod profilaktyki, wprowadzone ponad 150 lat później dały szansę na jego ograniczenie. Obserwacje Ignacego Filipa Semmelweisa, Josepha Listera i Ludwika Pasteura dały podwaliny współczesnej aseptyce. Kolejne obserwacje już badaczy XX-wiecznych dały podstawy dla ograniczenia skutków narażenia na „nowe” czynniki szkodliwe, z którymi zaczął kontaktować się personel ochrony zdrowia promieniowanie jonizujące, pole elektromagnetyczne, czynniki alergizujące etc.. Gdy weźmiemy do ręki aktualne dane statystyczne, dotyczące skutków warunków pracy w ochronie zdrowia, dostrzec możemy, że to często pielęgniarki są populacją szczególnie obciążoną konsekwencjami zdrowotnymi swej pracy.
Większość przypadków zawodowych chorób zakaźnych i alergicznych wśród pracowników medycznych w Polsce dotyczy tego zawodu.
Praca pielęgniarki może powodować szereg konsekwencji – od wypadków przy pracy, poprzez choroby cywilizacyjne związane z pracą, aż do stwierdzanych chorób zawodowych. Niestety, w Polsce mimo dobrze sformułowanych aktów
prawnych rzeczywistość w zakresie profilaktyki w warunkach pracy zawodowej pozostawia wiele do życzenia. Kondycja finansowa zakładów opieki zdrowotnej jest czynnikiem pogłębiającym także te problemy. Dostateczna wiedza pielęgniarek w tym zakresie może ograniczyć niekorzystne konsekwencje zdrowotne wyboru
tego potrzebnego zawodu i satysfakcję z jego wykonywania.
Współczesna higiena jako nauka i działalność praktyczna poświęcona rozpoznaniu,
ocenie i kontroli zagrożeń zdrowotnych w środowisku pracy daje duże
możliwości ograniczenia ich wpływu. Autorzy pubilkacji w kolejnych
rozdziałach przedstawili wpływ poszczególnych czynników uciążliwych
i szkodliwych dla zdrowia w pracy pielęgniarki wraz z zasadami ograniczania
przyczyn i skutków takich narażeń. Rozbudowane, w porównaniu
z pierwszym wydaniem, zostały rozdziały poświęcone ergonomicznej
pracy z pacjentem, skutkom obciążeń układu ruchu oraz zasadom profilaktyki
tych schorzeń. Ponadto, przedstawione zostały prawne zasady profilaktyki w miejscu
pracy, orzecznictwa chorób zawodowych, a także rola specjalizacji pielęgniarskiej
z zakresu ochrony zdrowia pracujących. Mam skromną nadzieję, że
niniejsza pozycja zainteresuje i poszerzy wiedzę Czytelników w tym zakresie.

Bartosz Bilski