KL Gusen
Studia z dziejów polskich więźniów i pamięci społecznej

Publikacja prezentuje wyniki prac prowadzonych w ramach projektu naukowego Instytutu Pileckiego „KL Gusen jako miejsce eksterminacji Polaków”, kierowanego przez prof. Wandę Jarząbek. Historia obozu, który w powszechnej świadomości nadal pozostaje w cieniu KL Mauthausen, nie doczekała się wcześniej obszernego opracowania o charakterze monograficznym. Zgromadzony zespół autorów wypełnia tę lukę, nie tylko ukazując rozmaite aspekty życia w obozie, lecz także stawiając pytania o obecność jego historii w świadomości społecznej.Autorzy koncentrujący się na sytuacji Polaków przebywających w Gusen wiele uwagi poświęcili strategiom służącym przetrwaniu w obozowej rzeczywistości oraz jej oswojeniu. Kluczowe okazywały się tu rozmaite formy życia kulturalnego i religijnego, a także budowanie wzajemnych relacji, opartych na powiązaniach narodowych i służących samopomocy. Ważną częścią jest tekst poświęcony rekonstrukcji składu osobowego pierwszego transportu do KL Mauthausen-Gusen i losów więźniów, którzy się w nim znaleźli. Rozważania zamykają teksty poświęcone pamięci o Gusen, jej trwałości, formie i znaczeniu w dzisiejszych czasach, zarówno dla Polaków, jak i dla Austriaków.Zamieszczone w tomie teksty nie składają się na pełen obraz życia więźniów i działania Gusen, pozwalają jednak zrozumieć specyfikę obozu, który pozostaje jednym z symboli eksterminacji polskiej inteligencji. Przypominając jego wstrząsającą historię, autorzy wskazują także na kierunki badań, które warto i należy podjąć w przyszłości.