Kodeksowe umowy gwarancyjne z udziałem osoby trzeciej (art. 391 i 392 KC)

W publikacji podjęto rozważania na temat kodeksowych umów gwarancyjnych z udziałem osoby trzeciej uregulowanych w ustawie z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.). Szczegółowej analizie poddano art. 391 i 392 KC, stanowiące odpowiednio o umowie o świadczenie przez osobę trzecią oraz umowie o zwolnienie dłużnika, które są powszechnie stosowane w obrocie prawnym oraz obejmowane ochroną przez orzecznictwo, zauważające ich walor gospodarczy.

Znaczenie tych umów wzrosło znacznie po zmianie ustroju politycznego i gospodarczego Polski, gdy w obrocie prawnym pojawiły się konstrukcje „zapożyczone" z jurysdykcji common law (takie jak representations and warranties oraz indemnity contracts). Publikacja pokazuje, że mogą one być z powodzeniem wyrażane za pomocą (rozumianych gwarancyjnie) umów z art. 391 i 392 KC.

W publikacji podzielonej na 3 rozdziały wyczerpująco omówiono następujące zagadnienia:

zagadnienia wspólne dotyczące umów z art. 391 i 392 KC – w tym zakresie przedstawiono rozważania dotyczące ich kwalifikacji (jako umowy gwarancyjnej czy umowy o starania/rezultatu), konstrukcji umowy gwarancyjnej (w tym zastrzeżeń gwarancyjnych), szkody w tych umowach, cechy losowości, kauzalności umów, wygaśnięcia zobowiązania z art. 391 i 392 KC, niewykonania oraz nienależytego wykonania zobowiązania, a także funkcji tych umów;
umowa z art. 391 oraz 392 KC – poruszono kwestie dotyczące genezy, a także inspiracji zagranicznych, modeli umów gwarancyjnych wraz z ich przykładami, art. 391 jako reguły interpretacyjnej, umowy o świadczenie przez osobę trzecią oraz o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia w ujęciu kodeksowym (w tym m.in. elementy konstrukcyjne, jak np. zastrzeżenie gwarancyjne), zastosowania tych umów w praktyce, ich funkcji oraz instytucji pokrewnych.
W publikacji omówiono dwa konkurencyjne ujęcia tych umów (umowa gwarancyjna oraz umowa o starania/rezultat), ich konstrukcję, cechy charakterystyczne, ich recepcję orzeczniczą oraz podstawowe funkcje i zastosowania praktyczne. Zarysowano też genezę umów z art. 391 i 392 KC oraz wskazano na inspiracje zagraniczne.

Przeprowadzone w publikacji rozważania umożliwiają dostrzeżenie istoty umów gwarancyjnych, motywów, z powodu których są zawierane, oraz ich przydatności na gruncie m.in. praktyki gospodarczej.

Publikacja skierowana jest zarówno do przedstawicieli nauki prawa, jak i do praktyków: sędziów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy. Okaże się przydatna również dla aplikantów wszystkich zawodów prawniczych oraz dla studentów prawa, a także dla każdego, kto interesuje się współczesnymi problemami prawa cywilnego.