Kondycja zawodowa nauczycieli
W poszukiwaniu skutecznej profilaktyki wypalenia zawodowego

Celem niniejszej pracy jest próba przedstawienia obrazu wypalenia zawodowego nauczycieli i postrzegania przez nich środowiska pracy.Książka składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział 1 ma charakter teoretyczny i powstał na podstawie literatury przedmiotu. Omówiono w nim rolę zawodową nauczyciela, z wykorzystaniem trzech punktów wektora epistemologicznego (Witkowski 1988):1) kompetencji zadanych i danych oraz ich rozwoju;2) koncepcji ukazujących ewolucję paradygmatu roli w wymiarze teoretycznym i praktycznym;3) kondycji ? stresu i wypalenia zawodowego nauczycieli.Taka perspektywa teoretyczna łączy się z kierunkiem podjętych analiz empirycznych.Rozdział 2 dotyczy metodologicznych aspektów pracy. Przedstawia cele i problemy badawcze, zastosowane metody badawcze, charakterystykę próby badawczej ze względu na wzięte pod uwagę w programie badawczym zmienne zawodowego funkcjonowania badanych nauczycieli, z uwzględnieniem czynników indywidualnych, takich jak płeć, wiek i staż pracy. Przedstawione zostały tu także procedury dokonywanych analiz statystycznych.Rozdział 3 dotyczy empirycznej analizy zależności między wypaleniem zawodowym jako syndromem trzech dymensji: emocjonalnego wyczerpania (EW), depersonalizacji (DP), braku poczucia osiągnięć (BPO) u badanych nauczycieli (zmienne zależne), a wybranymi zmiennymi zawodowymi, tj. obciążeniami zawodowymi, obszarami życia zawodowego, poczuciem misji społecznej, satysfakcją z pracy, wartościami zawodowymi (zmienne niezależne), w grupie z dominacją w wypaleniu emocjonalnego wyczerpania oraz w grupie z dominacją w wypaleniu braku poczucia osiągnięć. Najpierw przedstawiono kryteria wyodrębnienia tych dwóch grup nauczycieli oraz dokonano oceny różnic w modelach zawodowego funkcjonowania wyodrębnionych w tych grupach nauczycieli o najwyższych wskaźnikach wypalenia. Przeprowadzone zasadnicze analizy statystyczne objęły: ustalenie współzależności i zależności strukturalnych między EW, DP, BPO (zmienne zależne) a zmiennymi zawodowego funkcjonowania (zmienne niezależne) badanych nauczycieli w grupach z dominacjami wypalenia emocjonalnego wyczerpania i braku poczucia osiągnięć, ustalenie zawodowych uwarunkowań dymensji wypalenia w wyodrębnionych grupach nauczycieli o emocjonalnym i intelektualnym typie wypalenia.W rozdziale 4 podjęto próbę empirycznej analizy związku wypalenia i jego zawodowych uwarunkowań z etapami profesjonalizacji zawodowej, z uwzględnieniem płci badanych nauczycieli. Założono, że staż pracy różnicuje poziom trzech dymensji wypalenia nauczycieli (kobiet i mężczyzn), gdy weźmie się pod uwagę profil emocjonalny (grupa z dominacja EW) lub intelektualny (grupa z dominacją BPO). Zaprezentowane badania potwierdzają te różnice. ...