Literatura i "faktury" historii XX (i XXI) wieku

Najważniejsze pytanie, na które próbują, w różny sposób, odpowiedzieć autorzy tego tomu, brzmi: jakim strategiom i procedurom ludzka pamięć i umysł poddaje historię i jak fenomen ten widzi współczesna humanistyka w świetle podpowiedzi nowych metodologii Podpowiedzi te oscylują w ciągu ostatnich lat wokół materialności historii i sprawczości przedmiotów w historii. () Namysł nad owymi fakturami prowadzi, jak udowadniają autorzy zbioru, do poszukiwania konkretności rzeczy oraz relacji. To one bowiem dostarczają istotnych informacji o zróżnicowanych formach obecności historii w doświadczeniu indywidualnym i zbiorowym. () Zebrane w tomie teksty rzucają zatem nowe światło na doświadczenia wieku XX, tego specyficznego, wedle przywoływanej we wstępie metafory Ewy Domańskiej, stulecia śladów, ale także naszego młodego stulecia, ciągle przerabiającego dzieje swego poprzednika. To ślady resztki, fragmenty, odpady interesują autorów tomu bardziej niż porządek dyskursów i zjawisk dających się łatwo strukturyzować. Jako wobec tych porządków alternatywne, dają szanse na rozpoznania dotąd przeoczane czy marginalizowane. (prof. dr hab. Ewa Paczoska)Każdy z pomieszczonych w tomie tekstów () w różny, a jednak jakoś podobny sposób bierze na serio i włącza w literaturoznawczy namysł materialność i rzeczowość przeszłości, natomiast mniej troszczy się o () jej zdarzeniowość. Inaczej mówiąc, idzie przede wszystkim o tytułowe faktury czy fakturyzację przeszłości. () Współautorzy tomu udowodniają, że literatura, jeśli spojrzeć na nią właśnie od strony jej materialności przejawiającej się w różnorakich fakturach, stanowi nie tylko równoprawne, ale uprzywilejowane wręcz miejsce poznania przeszłości. Być może to właśnie literatury i literaturoznawcy pomogą historykom wyjść z kryzysu (niektórzy mówią wręcz o zapaści), w jakim znalazła się Muza Klio. (prof. dr hab. Stanisław Obirek)