Ludność białoruska województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej w percepcji polskich elit regionu
Analiza społeczno-polityczna

Celem analiz zamieszczonych w niniejszej książce jest rekonstrukcja obrazu Białorusinów Nowogródczyzny, jaki istniał w świadomości polskich elit w okresie międzywojennym, oraz wskazanie wartości poznawczej zrekonstruowanego obrazu dla zrozumienia postaw i zachowań Białorusinów, zarówno w latach 19181939, jak i w latach późniejszych, włączając w to dzień dzisiejszy.W okresie międzywojennym na plan pierwszy w sposobie postrzegania przez polskie elity interesującej nas mniejszości wybiły się dwie kwestie, tj. zagadnienie stosunku Białorusinów do państwa polskiego oraz problem rozwoju ich świadomości narodowej. Tym samym przywołane zagadnienia stanowią zasadnicze elementy przedstawionej rekonstrukcji. Jej uzupełnieniem jest analiza cech osobowych, które Białorusinom przypisywali Polacy.Rozważania zaprezentowane w ostatnim rozdziale książki wskazują na wysoką wartość poznawczą zasadniczych kategorii zrekonstruowanego obrazu dla zrozumienia postaw i zachowań Białorusinów w okresach późniejszych. Szczególnie istotne dla wyjaśnienia wielu zjawisk i procesów związanych z Białorusinami okazało się przyjęcie zmiennej wyjaśniającej w postaci znikomego poziomu rozwoju świadomości narodowej oraz niemożności postrzegania rzeczywistości przez masy białoruskie w kategoriach ideologicznych, czyli zmiennej, która stanowi niejako szkielet obrazu Białorusinów Nowogródczyzny II RP.