Magiczna liczba jeden, czyli co jeszcze zmieści się w pamięci roboczej

Pamięć robocza to centralny konstrukt we współczesnej psychologii poznawczej, odgrywający kluczową rolę w funkcjonowaniu poznawczym jednostki. Stanowi swoiste centrum dowodzenia taktycznego i operacyjnego umysłu, które z podlegającymi mu jednostkami sztabowymi pełni różnorakie i, co ważniejsze, uniwersalne dla umysłu funkcje. Jest szeroko używana jako hipotetyczny mechanizm poznawczy, wpływający na sprawność zarówno wyrafinowanych, abstrakcyjnych procesów intelektualnych, jak i czynności wykonywanych w życiu codziennym. Książka jest próbą podsumowania dorobku badawczego autora, dotyczącego problemów z zakresu struktury i głównych funkcji pamięci roboczej oraz pogranicza poznania i różnic indywidualnych, zawężonego do związków funkcjonowania pamięci roboczej z efektywnością wybranych form rozumowania relacyjnego.

Tematyka pamięci roboczej należy do tych obszarów badań psychologicznych, w których obserwujemy największy przyrost wiedzy, ale i najszybsze tempo zmiany obowiązujących poglądów. Dlatego tysiące publikacji na ten temat to głównie artykuły empiryczne. Tymczasem środowisko badaczy potrzebuje również uogólnień i syntez, a to jest możliwe tylko w dłuższym, bardziej teoretycznym tekście. Takie kryterium spełnia niniejsza monografia, choć zawiera ona - obok rozważań teoretycznych - opis badań empirycznych. Autor prezentuje się jako ekspert w wybranej dziedzinie badań psychologicznych, a jego erudycja i wiedza na temat modeli pamięci roboczej są imponujące. Książka zawiera wiele oryginalnych wątków i pomysłów badawczych. Szczególnie cenne jest ujęcie problemu myślenia dywergencyjnego. Większość badań nad związkami pamięci roboczej z rozumowaniem dotyczy myślenia konwergencyjnego, nie istnieją natomiast tego typu analizy dotyczące myślenia dywergencyjnego. Autor nie tylko podjął ten problem, ale też wymyślił oryginalne procedury badawcze.
Z recenzji prof. dr. hab. Edwarda Nęckin

JAROSŁAW ORZECHOWSKI - psycholog, adiunkt na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. Autor wielu prac badawczych dotyczących udziału pamięci roboczej w złożonej aktywności poznawczej człowieka (rozumowaniu, twórczości, inteligencji), publikowanych zarówno w polskich, jak i zagranicznych czasopismach. Współautor podręcznika Psychologia poznawcza. Członek European Society for Cognitive Psychology, najważniejszego europejskiego towarzystwa naukowego, skupiającego badaczy procesów poznawczych człowieka.