Makrokosmos versus Mikrokosmos

Kosmologia, stanowiąc pierwotny obszar zainteresowań ludzi, stała się trwałym pomostem łączącym nauki ścisłe, przyrodnicze i humanistyczne z twórczością literacką oraz artystyczną. Inspirowane widokiem nieba pytanie o miejsce człowieka we Wszechświecie stało się na przełomie VII i VI wieku przed Chr. kluczowym zagadnieniem greckiej filozofii przyrody, a potem przyczyniło się do rozwoju, znajdujących w niej swoje źródło, nauki i techniki. [...]

Pojęcia „makrokosmos” i „mikrokosmos” stanowiły początkowo zespolone, ale z czasem coraz bardziej odrębne, perspektywy badawcze, które wyznaczyły kierunki rozwoju cywilizacji. Pojęcia te są zarazem metaforą atrakcyjną dla humanistyki, bo wskazują na głęboki sens relacji osobowych i uwydatniają ich szersze znaczenie. Mikrokosmosem jest każdy człowiek, a otaczającym go makrokosmosem w pierwszej kolejności rodzina, następnie społeczeństwo, ludzkość.

Są to więc pojęcia pozornie odrębne, lecz w rzeczywistości zaskakująco spójne. Wytyczają kierunki rozwoju nauki, od zarania dziejów stanowią podstawę ludzkiej kreatywności, mogą być igraszką intelektualną, ale też problemem ontologicznym. Zestawienie makrokosmosu i mikrokosmosu wyzwala bogactwo refleksji czerpanych z obszarów: teologii, filozofii, biologii, fizyki, astronomii, medycyny, chemii, socjologii, literaturoznawstwa i historii sztuki, inspirując do podjęcia próby ich zebrania oraz rozpoznania wpływu kosmologii na różne obszary twórczości.

Taką próbę stanowiła konferencja „Makrokosmos versus Mikrokosmos” zorganizowana 17 października 2008 r. przez Komisję Farmaceutyczną Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Zaproszenie do udziału w konferencji zechcieli przyjąć uczeni będący specjalistami w zakresie: teologii, fizyki kwantowej, astrofizyki, filologii klasycznej i polskiej, chemii, filozofii przyrody, historii medycyny oraz historii i filozofii nauki, a reprezentujące instytucje naukowe znajdujące się w: Lublinie, Poznaniu, Szczecinie, Toruniu, Warszawie i Wrocławiu. Pokłosiem konferencji jest niniejsza książka, zawierająca poszerzone wersje wygłoszonych wtedy wykładów. [...]

Książka jest adresowana do szerokiego grona czytelników zainteresowanych zagadką pochodzenia Wszechświata i człowieka oraz innymi problemami kosmologii, a także historią kultury, w której przecież sytuują się zarówno literatura piękna jak i różne dziedziny nauki.

Anita Magowska
(ze wstępu do książki)