Materiały do ćwiczeń ze wstępu do pracowni fizycznej
Normy ISO i matematyka w laboratorium

Podręcznik dla studentów nauk przyrodniczych (zwłaszcza fizyki) w przystępny sposób przedstawia sposoby prezentacji danych pomiarowych, opracowania wyników doświadczeń laboratoryjnych i oceniania niepewności pomiarowych zgodnie z normami ISO. Wiadomości teoretyczne i praktyczne zostały zebrane w dziewięciu rozdziałach. W pierwszym opisano współczesne podejście do eksperymentu fizycznego. W rozdziale drugim przeanalizowano ocenę niepewności pomiarowych dla najczęściej używanych przyrządów pomiarowych. Rozdziały trzeci, czwarty i piąty zawierają wiedzę ze statystyki i analizy matematycznej niezbędną do oceny niepewności standardowych typu A oraz B dla pomiarów bezpośrednich i złożonych (pośrednich), a także dla parametrów uzyskanych z analizy regresji liniowej. Rozdziały szósty, siódmy i ósmy dają studentom narzędzia matematyczne do porównania wyników pomiarów (także metodą parametrycznych testów istotności), planowania dokładniejszego eksperymentu oraz dyskusji wyników i wyciągania wniosków z przeprowadzonego eksperymentu. We wszystkich wymienionych rozdziałach znajdują się rysunki obrazujące podany materiał teoretyczny i przykłady tak skonstruowane, aby pokazać, że do ich opracowania wystarcza tylko użycie prostego programu komputerowego (np. Excel), podobnie jak w laboratoriach podstaw fizyki. Ostatni rozdział zawiera, w formie protokołów, przykładowe opracowania czterech doświadczeń fizycznych (dwóch z mechaniki i dwóch z elektryczności), w których pokazano, iż rzetelne podejście do najprostszych badań eksperymentalnych pozwala wyciągnąć z nich bardzo dużo ważnych wniosków. W aneksach podano streszczenia przedstawionej wiedzy, przydatne zwłaszcza na poszczególnych etapach opracowywania wyników pomiarów. Dodano też pięć tablic statystycznych umożliwiających dokładniejsze opracowanie pomiarów niż to zalecają normy ISO.