Materie kultury Heteronomie życia mieszkańców współczesnych miast

Materie kultury. Heteronomie życia mieszkańców współczesnych miast W swej najnowszej książce Piotr Jakub Fereński ukazuje relacje zachodzące pomiędzy kulturą, miastem i życiem jego mieszkańców. Autor proponuje specyficzny sposób czytania nakładających się na siebie w przestrzeni miejskiej kodów. Stara się pokazać, jak można interpretować zawarte w niej przekazy i znaczenia. Interesuje go zarówno to, co materialne, namacalne, bezpośrednio obserwowalne, jak i to, co niewidzialne, ukryte, a co zarazem stanowi klucz do zrozumienia sposobów myślenia i zachowań ludzi. Z jednej strony istotne okazują się wartości (estetyczne, artystyczne, etyczne), z drugiej zaś kapitał i praktyki władzy. Fereński zabiera czytelnika w podróż po różnych kontynentach – pisze zarówno o Wrocławiu czy Wiedniu, jak i o Brasílii, Limie, Detroit, Petersburgu, Nowokuźniecku i Tomsku. Pytając o heteronomie życia w mieście, rozważa kwestie związane z rozwojem cywilizacyjnym, ze znaczeniem architektury, z religią, z ideologią, z polityką, z globalnością, z przeobrażeniami społeczno-ekonomicznymi, z uwarunkowaniami geograficznymi. Najważniejsza wciąż jednak pozostaje kultura... Wśród wielu prac podejmujących tematykę miasta książka Piotra J. Fereńskiego zajmuje szczególne miejsce. Wyznacza je oryginalna kulturoznawcza perspektywa bazującą na zorientowanej na wartości koncepcji kultury S. Pietraszki, ale też integrująca wiele odmiennych punktów widzenia w tym m. in. Lefebvra, Ortegi y Gasseta czy Bourdieu. Wyposażony w takie narzędzia metodologiczne autor zabiera nas w podróż do miast położonych na trzech kontynentach, barwnie ukazując procesy, dzięki którym miasta te stawały się bastionami modernizmu. Polski Wrocław przenikający się z niemieckim Breslau, Wiedeń, Petersburg i syberyjskie Kemerowo, a wreszcie Detroit są świadkami chwały, upadku, a często ponownego odnowienia modernistycznej wizji nie tyle miasta, co całej w nim żyjącej i tworzącej go wspólnoty. Książka jest dygresyjna w najlepszym sensie tego słowa. Autor nie stroni od odniesień do sztuki, literatury, polityki, co sprawia, że przed czytelnikiem otwierają się nowe horyzonty poznawcze. Być może w naszych czasach mozaikowa budowa narracji to jedyny sposób, by powiedzieć coś ciekawego. Niemniej ani na chwilę nie gubi się główny wątek pracy, poszukiwanie odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące kulturowego sensu nowoczesności, dla której życie miejskie jest jednocześnie fundamentem i konstytuującym obrazem. Prof. dr hab. Leszek Koczanowicz Piotr J. Fereński – kulturoznawca i historyk idei, zatrudniony w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Prowadzi też zajęcia na wrocławskiej ASP. Autor blisko 110 publikacji z zakresu teorii i filozofii kultury, historii nauki, kultury wizualnej i studiów miejskich. Jest krytykiem sztuki oraz kuratorem wystaw. Współredaguje czasopismo naukowe „ΠΡΑΞΗMΑ. Journal of Visual Semiotics” i internetowy periodyk „Kultura-Historia-Globalizacja”. Współpracuje również z pismem artystycznym „Format”. Jest członkiem PTK i Stowarzyszenia PAKT. Zrealizował wiele projektów naukowych, społecznych i artystycznych. Prowadzi badania w Polsce, Rosji, na Ukrainie, a także w krajach Ameryki Południowej i Północnej (w Brazylii, Chile, Peru, USA). Interesują go związki pomiędzy estetyką i etyką a klasowością w aspekcie politycznych i ekonomicznych sporów o kształt współczesnych miast. Analizuje też utopijne koncepcje przestrzeni miejskiej. Obecnie bada strategie radzenia sobie z pamięcią o okresie dwudziestowiecznych dyktatur w Chile, Hiszpanii, na Węgrzech oraz na Ukrainie. Prace dotyczą form upamiętniania przeszłości w przestrzeni publicznej.