Miniatury matematyczne 70

Oddajemy do rąk Czytelników kolejną serię Miniatur Matematycznych przygotowanych przez Komitet Organizacyjny konkursu Kangur Matematyczny. Niniejszy tomik skierowany jest głównie do uczniów starszych klas szkół podstawowych, mamy jednak nadzieję, że również i starsza młodzież, a nawet nauczyciele mogą znaleźć w nim interesujące ich treści. Prezentujemy trzy artykuły o bardzo różnorodnej tematyce. Pokazują one matematykę jako naukę uniwersalną, która łączy w sobie cechy sztuki użytkowej i rozrywkowej.

Pierwszy artykuł, zatytułowany „Do czego potrzebna jest reszta z dzielenia?”, pokazuje właśnie ten użytkowy charakter matematyki. O dzieleniu z resztą uczymy się już w czwartej klasie szkoły podstawowej, pojęcie reszty z dzielenia jest więc nietrudne i należy do podstaw wiedzy szkolnej. Z artykułu dowiemy się, że wykorzystywane jest ono również w bardzo poważnych dziedzinach życia takich jak ewidencja ludności, czy sprawy związane z gospodarką, w szczególności handlu i bankowości. Mianowicie poznamy sposoby tworzenia między innymi kodów kreskowych produktów przeznaczonych do sprzedaży, numerów PESEL czy numerów kont bankowych oraz dowiemy się, jaką rolę pełnią tu reszty z dzielenia. Z numerami, o których mowa, mamy do czynienia na co dzień, jednak nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że mają one więcej wspólnego z matematyką niż to, że są zbudowane z cyfr.

Drugi artykuł, o krótkim i wszystko mówiącym tytule „Równoległoboki” pokazuje piękno matematyki ukrytej w geometrii. Poświęcony jest syntezie wiedzy na temat tych szczególnych czworokątów, gdzie już samo ich zdefiniowanie może być dokonane na wiele równoważnych sposobów. Sposoby te, wraz z dowodami równoważności zostały przedstawione w postaci twierdzeń. W artykule znajdziemy również wiele zadań, w znacznej części rozwiązanych, ale też pozostawionych do pracy samodzielnej i zgromadzonych w ostatnim podrozdziale. Ponadto, szczególnie atrakcyjna jest przedostatnia część miniatury, w której Autorka przedstawiła kilka konstrukcji równoległoboku, przeprowadzonych dla różnych zestawów danych wyjściowych.

Trzecia miniatura ma tytuł o rozrywkowym brzmieniu: „Zabawy z cyframi”. Zawarte w niej problemy związane są, jak pisze Autor we wstępie, z operacjami na cyfrach zapisu dziesiętnego liczb naturalnych. Pokazano tu różne sposoby rozwiązywania zadań związanych z przestawianiem ostatniej cyfry na początek, a także zadań polegających na szukaniu liczb, które są równe wynikom pewnych działań na ich cyfrach. Problemy te wyglądają jak ciekawe łamigłówki o wysokim poziomie trudności, ale i atrakcyjności. Przedstawione zadania i ich rozwiązania pokazują, że matematyka może dać skuteczne sposoby postępowania również w zagadnieniach, które na pierwszy rzut oka sprawiają wrażenie, że jedyną dla nich metodą jest odgadywanie wyniku.

Mamy nadzieję, że różnorodność tematyki i charakteru poszczególnych artykułów sprawi, że każdy znajdzie tu coś dla siebie. Zapraszamy do lektury!