Mój Wiek
Fragmenty rozmów Aleksandra Wata z Czesławem Miłoszem

Pamiętnik mówiony to niezwykły portret artysty i zarazem stulecia, którego Aleksander Wat był rówieśnikiem. Fascynujący dialog z Czesławem Miłoszem znamy z papierowego zapisu, ale każdy czytelnik Mojego wieku prędzej czy później stawiał sobie pytanie, jaki przebieg miała ta rozmowa dosłownie. Zaledwie garstka znała do tej pory oryginalne nagrania. Dzięki decyzji Andrzeja Wata udostępniamy fragmenty sesji, które odbyły się przed ponad czterdziestu laty i na podstawie których powstała legendarna książka.

Wybór był trudny i arbitralny, bo każdy rozdział coś szczególnego dorzucał do znanej lektury. W rozdziale II rozmawiający doprecyzowują sposób tworzenia Pamiętnika mówionego i sens nagrań. Mamy tutaj próbkę niesamowitej dykcji poety chociażby w czytanym przez Wata manifeście GGA oraz próbkę drugiego głosu: Miłosza, który dopytuje się o poszczególne słowa, prosi o pow-tórzenie, komentuje. To wszystko zniknęło w opracowaniu tekstu, a pokazuje namacalnie, jak ogromną rolę odegrała podczas sesji obecność Miłosza. W rozdziale III niegdysiejszy czytelnik, a od tego momentu także słuchacz Mojego wieku znajdzie syntetyczne przedstawienie tezy o komunizmie jako diable w historii. Równie syntetyczny jest opis tworzenia Miesięcznika Literackiego na tle życia literackiego tej części Dwudziestolecia.

I wreszcie rozdział XXXI. Trafiamy w środek więziennych wspomnień Wata, poznajemy skalę zjawiska GUŁagu na przykładzie Łubianki, widzianej w momencie, kiedy ukazała się jej tragiczna zawartość, podczas
ewakuacji 1941 roku.

Rozwija się rozmowa, łagodny głos Wata napotyka dźwięczne pytania Miłosza i dopowiedzenia Oli Watowej. W tle słychać brzęk serwisu, pewnie do herbaty, gdzieś za uchylonym oknem bawią się dzieci, przejeżdżają auta. Możemy słuchać rozmowy poetów, jednocześnie śledząc zapis, przechowany w Moim wieku. A możemy po prostu zamknąć oczy i słuchać, słuchać, słuchać

Izabella Sariusz-Skąpska