Monarchia lud religia
Monarchizm konserwatywnych środowisk politycznych wielkiej emigracji w latach 1831-1848

Prezentowana rozprawa ma wartość szczególną, zawiera bowiem istotne ustalenia dotyczące jednego z najbardziej kontrowersyjnych w dotychczasowej literaturze zagadnień, wiążącego się z istotą i pozycją, kwestią jednorodności lub niejednorodności, wreszcie konserwatywnego lub liberalnego waloru środowiska zwanego popularnie Hotel Lambert, skupionego wokół księcia Adama Jerzego Czartoryskiego w dobie tzw. Wielkiej Emigracji po upadku powstania listopadowego. Autor wybornie wykorzystał teksty odnalezione w zasobach Biblioteki XX. Czartoryskich w Krakowie, wziął pod uwagę teksty łatwiej dostępne i opracowania, by ukazać nie tylko wielonurtowość właściwą temu środowisku, ale także wyjątkowość położenia, w jakim znalazł się polski naród po trzecim rozbiorze i utracie samodzielnego bytu politycznego i na tym tle próby budowania koncepcji monarchii narodowej z władzą i królem de facto (z czym nie godzili się publicyści także do Hotel Lambert niekiedy zaliczani, a związani z Dziennikiem Narodowym); omówił również kluczowy problem relacji insurekcji do ładu, władzy i katolicyzmu, jakże często uznawanego za kluczowy element polskiej tożsamości zbiorowej. Jeśli dzisiaj jeszcze zastanawiamy się nad kierunkami polskiej myśli politycznej pierwszej połowy XIX w., to wysoce erudycyjna praca Mikołaja Rysiewicza namysł ten nam ułatwi, gdyż prezentuje je w sposób przystępny, ale bez zbędnych uproszczeń; być może jednak skomplikuje go, gdyż przedstawia część z tych kierunków w nowy sposób, pobudzający nie tylko do refleksji, ale i do rzetelnych polemik, także w związku z aktualnymi nam problemami. Prof. dr hab. Bogdan Szlachta