Nowa spowiedź dziecięcia wieku
Zapiski absolutnie poufne

W latach 1953-1973, wydano w Polsce po raz pierwszy w całości Dzienniki Stefana Żeromskiego. Zdecydowana większość krytyków literackich owe sekretne zwierzenia autora Ludzi bezdomnych uznała za wydarzenie kulturalne najwyższej rangi. Najwybitniejszych literaturoznawców zdumiewała oraz zachwycała wprost niesamowita ostrość widzenia ważnych wydarzeń z epoki, w której żył (niestety w wielkiej nędzy) młody Żeromski uwikłany jednocześnie w swoje własne, miłosne zauroczenia i erotyczne doświadczenia. Dzienniki ochrzczono mianem Prowincjonalnej spowiedzi dziecięcia wieku. Zawyrokowano także, że powstała wielka powieść mimo woli. Wydaje się, że publikacja Nowej spowiedzi dziecięcia wieku Stanisława Berendy-Czajkowskiego, może nasuwać podobne skojarzenia. Spowiedź ta powstała w okresie, kiedy po zakończeniu wojny zaistniała Polska z łaski Moskwicina, którą Zachód przekazał w pacht największemu zbrodniarzowi wszech czasów J. Stalinowi. A ten z kolei całą władzę w tym okupowanym kraju przez sowietów oddał w ręce uzurpatorów. Piszący swoje zapiski świeżo co po egzaminie dojrzałości młody człowiek relacjonując wydarzenia w zniewolonym kraju przedstawia je na kilku płaszczyznach. I tak oto powstała wielka powieść mimo woli ukazująca nie tylko fakty, które przeszły do historii. Bo niezależnie od tego narrator raz po raz wprowadza nas w coraz to inne mikro-środowiska gdzie bez przerwy szary człowiek zmaga się z brutalną rzeczywistością. Ale on sam również jest uwikłany w takie odwieczne problemy jak pełna uniesień romantyczna miłość, bujna erotyka, zdrada, nienawiść, uporczywa walka z nędzą oraz nieustanny strach przed cierpieniem i śmiercią. I dlatego warto sięgnąć po tę swego rodzaju wstrząsającą wielką powieść, która powstała mimo woli ale mimo wszystko zasługuje na to aby ją zgłębiać z całą uwagą i rozmyślać nad jej niezwykłą treścią.