Osobliwy sąd
Idea sądownictwa konstytucyjnego w kontekstach rządów prawa, demokracji i praw jednostki

Idea sądownictwa konstytucyjnego wciąż jest przedmiotem sporów na płaszczyźnie nauki prawa i filozofii polityki, a także w sferze czysto politycznej. Przynajmniej częściowo wynika to ze specyfiki czy wręcz tytułowej „osobliwości" judicial review. Opowiedzenie się za sądową kontrolą konstytucyjności bądź przeciw niej wiąże się z określoną wizją konstytucjonalizmu, będącą z kolei pochodną konceptualnego ustrukturyzowania idei rządów prawa, demokracji i praw jednostki.

Celem prezentowanej książki jest rekonstrukcja, analiza i krytyczna refleksja dotycząca związku sądownictwa konstytucyjnego z tymi trzema ideami, które - paradoksalnie - nie tworzą apriorycznie naturalnej i harmonijnej triady. Wręcz przeciwnie: ich wzajemne dopasowanie każdorazowo pociąga za sobą pewne koszty. Przyjęty przez autorów punkt widzenia akcentuje też złożony wpływ sądów konstytucyjnych na ustrój polityczny. Nie jest to książka pisana z perspektywy popierającej lub niepopierającej judicial review. Stanowi ona raczej próbę zbadania różnorodnych stanowisk, a także wyciągnięcia na ich podstawie wniosków i przedstawienia postulatów.

Autorzy mają świadomość, że wszystkie argumenty w dyskusji o sądach konstytucyjnych mogą być wykorzystane w bieżącej rywalizacji politycznej do legitymizacji określonych działań, które strony sporu
będą przedstawiały jako ustanowienie lub przywrócenie optymalnego stanu równowagi między zasadamirządów prawa, demokracji i praw jednostki. I tak jak każdą teorię można wykorzystać jako polityczną broń, tak głębsze zrozumienie teorii może być punktem odniesienia dla krytycznej oceny politycznych zabiegów. Wszechstronne zbadanie idei sądownictwa konstytucyjnego może stanowić zasób argumentacyjny możliwy do wykorzystania przeciwko partykularnym uproszczeniom.