Pishtaco
Fenomen symbolizacji traumy kulturowej w społecznościach andyjskich

Pishtaco w dialekcie hiszpańskiego używanym w Peru to osobnik wyjątkowo antypatyczny. Zazwyczaj jest Białym lub Metysem a zajmuje się mordowaniem Indian, z których wytapia tłuszcz. Tłuszcz sprzedaje innym Białym, zwykle na eksport do Europy lub Stanów Zjednoczonych, bo to niezbędne Białym niezawodne lekarstwo i kosmetyk, a także składnik do produkcji wszelakiego rodzaju urządzeń, zwykle metalowych, od dzwonów po rakiety kosmiczne. Książka jest chyba pierwszą obszerną i bardzo dobrą syntezą wiedzy na temat pishtaco, opisu form jego pojawiania się od XVI wieku, a zwłaszcza w XX i XXI wieku w kulturze ludowej Andów środkowych. Autorzy używając metod przyjętych w dzisiejszej antropologii kulturowej a także w etno-historii zebrali wszelkie możliwe świadectwa istnienia pishtaco w kulturze i za każdym razem spróbowali wytłumaczyć zaobserwowane cechy. Gorąco rekomenduję jej lekturę. prof. dr hab. Jan Szemiński (Uniwersytet Hebrajski w Jerozolimie) Publikacji na temat pishtaco jest sporo, ale nie ma dotąd żadnej tak szeroko opisującej ten fenomen i tak nowatorsko go interpretującej. Zwraca uwagę wnikliwa i wszechstronna analiza postaci pishtaco, powstałej poprzez zespolenie elementów natury mitycznej, symbolicznej, psychologicznej i historycznej, prowadzona przy wykorzystaniu ogromnej bazy bibliograficznej. Wartość książki podnosi i to, że autorzy w trakcie kilku pobytów w Peru mogli dokonywać własnych obserwacji i zebrać niedostępne w Polsce materiały. Książka Jodłowskiej i Mąki jest dziełem niezwykle interesującym i rzucającym zupełnie nowe światło na tę postać. dr hab. Andrzej Krzanowski (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)