Pokrzywdzony jako uczestnik postępowań represyjnych. Czwarty wierzchołek trójkąta?

Monografia jest zwieńczeniem trzyletnich prac w ramach projektu  naukowego uzyskanego z Narodowego Centrum Nauki w programie Opus 12  (HS-5) realizowanego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu  Jagiellońskiego.

W ostatnich kilkunastu latach obserwuje się znaczne zainteresowanie naukowe problematyką pokrzywdzonego - osoby, która poniosła  uszczerbek w związku z popełnionym przestępstwem. Zjawisko to stanowi  między innymi efekt działań unifikacyjnych w przestrzeni prawnej Unii Europejskiej, wzrostu znaczenia ruchu obrony praw i wolności obywatelskich, a także wzrostu świadomości prawnej uczestników postępowania.

W ostatnich latach ustawodawca rozszerzył zakres uprawnień  pokrzywdzonego w procesie karnym - zmiany zostały wprowadzone m.in.  przez:

• ustawę z 10.1.2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego,
• ustawy- Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego,
• ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. Nr 17, poz. 155 ze zm.), w której to sąd lub odpowiednio prokurator za zgodą pokrzywdzonego lub z jego inicjatywy, może skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego między pokrzywdzonym i oskarżonym czy też w imieniu pokrzywdzonego jako osoby nieporadnej może wystąpić osoba, pod której piecza pokrzywdzony pozostaje;
• ustawę z 27.9.2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego  (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1282), dotyczącą m.in. dobrowolności  udziału oskarżonego i pokrzywdzonego w postępowaniu mediacyjnym, a  także możliwości złożenia przez pokrzywdzonego oświadczenia, że  przystępuje do postępowania jako oskarżyciel posiłkowy w terminie 14  dni od powiadomienia go o cofnięciu przez oskarżyciela publicznego aktu oskarżenia;
• ustawę z 19.7.2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego  oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1694), dotyczącą  m.in. aktu oskarżenia wniesionego przez pokrzywdzonego czy odstąpienia  od przesłuchania pokrzywdzonego w charakterze świadka.

Autorzy nie skupiają się tylko na roli pokrzywdzonego w postępowaniu  przygotowawczym i sądowym w KPK, ale też badają jego uprawnienia w  przepisach regulujących postępowanie w stosunku do nieletnich,  postępowanie przeciwko podmiotom zbiorowym, w sprawach dyscyplinarnych  czy wobec sprawców wykroczeń. Dzięki temu Czytelnik będzie mógł  znaleźć kompleksową odpowiedzi na nurtujące go pytania.

Prezentowana pozycja swoją materią obejmuje wiele artykułów,  których autorzy rozważają i wyjaśniają problematykę m.in.:

• koncepcji i pozycji pokrzywdzonego w procesie karnym z różnych  perspektyw - między innymi wiktymologii oraz osób wykonujących zawody  prawnicze,
• praw pokrzywdzonego do sądu,
• wzoru pouczeń pokrzywdzonego,
• obowiązku denuncjacji,
• konsekwencji procesowych śmierci pokrzywdzonego,
• pozornie pokrzywdzonego w niektórych sprawach,
• przesłuchania w charakterze świadka,
• specyfiki pokrzywdzonego małoletniego.

Publikację przygotowano z myślą o sędziach, prokuratorach a także  osobach zajmujących się profesjonalnie świadczeniem pomocy prawnej,  jak: adwokatach i radcach prawych, jak również aplikantach. Ponadto,  będzie ona przydatna dla wszystkich osób zainteresowanych omawianą  tematyką.