Przestrzenie przemocy

Dlaczego ludzie stosują przemoc? Czemu w pewnych okolicznościach jest ona niedopuszczalna i odstręczająca, a w innych tolerujemy ją, a nawet sami po nią sięgamy? Czy przemoc jest niezbędnym elementem porządku życia zbiorowego?

Jörg Baberowski szuka odpowiedzi na te pytania, przyglądając się masowym zbrodniom XX wieku. Sięga po narzędzia różnych dyscyplin i dyskutuje z dominującymi teoriami. Nie traktuje przemocy jako „sytuacji ekstremalnej” ani „wypadku przy pracy”. Stara się pogodzić wrażliwość na ludzkie cierpienie z chłodnym spojrzeniem, nawet jeśli prowadzi to do bolesnych wniosków. Tłumaczy, że zrozumiała tęsknota za usunięciem przemocy z życia ludzkiego nie może zostać spełniona.

Czy prawomocna władza ze swym monopolem na przemoc może powstrzymać przemoc niekontrolowaną i zbrodniczą? Czytelnik powinien poczuć się nieswojo, powinno mu się zrobić niedobrze, aby zrozumiał, że przemoc nie jest wydarzeniem abstrakcyjnym, „klinicznie czystym”, lecz fabryką rannych i zabitych, bólu, krwi i łez. Kto nie chce tym pisać, ten powinien milczeć o przemocy. Fragment książki Jörg Baberowski – historyk niemiecki, profesor historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Autor przełomowych prac dotyczących historii Rosji i Związku Sowieckiego. Po polsku ukazały się do tej pory Czerwony terror: historia stalinizmu (2009) oraz Stalin: terror absolutny (2014).