Reduta

Urszula Gierszon w posłowiu do tomu Zygmunta Miszczaka pt. Mały patriota (2021) zauważyła, że utwory Miszczaka „w sposób harmonijny łączą współczesne kanony poezji przeznaczonej dla dzieci z klasycznymi wzorcami liryki o tematyce patriotycznej”. Dalej pisze: „Zygmuntowi M. Miszczakowi udało się sprostać niełatwemu zadaniu: próbie przybliżenia dziecku historii, opisania w zrozumiały sposób trudnych wydarzeń historycznych, szczególnie tych bliższych współczesności”. Uwagi te można odnieść do całej twórczości Miszczaka adresowanej do młodego i starszego czytelnika. Zauważmy, że wiersze z tomu pt. Reduta to kunsztowne sonety odmiany francuskiej (trzy strofy czterowierszowe i jedna dwuwersetowa, zamykająca wiersz). Poeta świadomie nawiązuje do twórczości patriotycznej poprzedników literackich, również podejmuje tematy historyczne, często obecne niegdyś w ich poezji.

Miszczak poezję swoją uczynił narzędziem krzewienia patriotyzmu, miłości ojczyzny, narodowej tożsamości, dumy i wiary. W dziejach polskiej poezji ma swojego wielkiego poprzednika. W czasach zagrożenia narodowej tożsamości Julian Ursyn Niemcewicz pisał swoje Śpiewy historyczne, wydane w 1816 roku. Na okładce ozdobione były Orłem z Kaplicy Jagiellońskiej w Krakowie, a wewnątrz m.in. utwory o pomnikowych postaciach narodowej historii: Bogurodzica, Bolesław Chrobry, Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Jadwiga królowa Polski, Władysław Jagiełło, Zygmunt August, Stefan Batory, Jan Zamoyski, Stefan Żółkiewski, Karol Chodkiewicz, Jan Kazimierz, Stefan Czarniecki, Jan III Sobieski. Czy to zbieg okoliczności, czy świadome nawiązanie, bo w tomiku Zygmunta Miszczaka bohaterami jego wierszy są także liczne z wymienionych postaci? Miszczakowe „przestrogi dla Polski”, pisane wierszem z pozycji czasu współczesnego („gdzie od wieków triumfuje wolność nasza złota”), są podyktowane również troską o dziś i jutro ojczyzny zagrożonej „od zewnątrz i wewnątrz”. Miszczak – działacz opozycji politycznej w czasach PRL, redaktor pism podziemnych, internowany w czasie „stanu wojennego” – wie dobrze, co znaczy wolność i suwerenność i jakie są objawy jej zagrożenia. W czasach, gdy z ust współczesnego polityka słyszy się, że „polskość to nienormalność”, gdy obraża się i poniża demokratycznie wybranego prezydenta RP, gdy polskiego żołnierza, który stoi na straży polskich granic, nazywa się „watahą psów, śmieciem”, czas bić na alarm!

Waldemar Michalski, fragment Wstępu