Resuscytacja noworodka

Podręcznik Resuscytacja noworodka stanowi podstawę Programu Resuscytacji Noworodków (Neonatal Resuscitation Program ®, NRP®). Zawarte w nim rekomendacje opublikowane w 2020 r. zostały przygotowane przez członków Międzynarodowego Komitetu Resuscytacji (ILCOR) we współpracy z Amerykańską Akademią Pediatrii i Amerykańskim Towarzystwem Kardiologicznym na podstawie dowodów naukowych.

Jest to już drugie polskie wydanie wznowione po 10 latach. Rozrosła się jego zawartość – z dziewięciu lekcji w poprzednim wydaniu do czternastu lekcji w aktualnym. W nowych lekcjach omówiono między innymi resuscytację prowadzoną poza salą porodową i zasady poprawy jakości pracy zespołów resuscytacyjnych.

W podręczniku podkreślono wagę właściwego przygotowania do podjęcia resuscytacji, skutecznej wentylacji i sprawnej współpracy w zespole. Wskazano, że w przypadku pacjenta, jakim jest noworodek, należy skoncentrować się na dostatecznej i odpowiedniej wentylacji, co pozwoli na przywrócenie wydolnej czynności serca. Zamieszczono w nim również scenariusze postępowania w poszczególnych fazach procesu resuscytacji, pamiętając o wykorzystaniu znajomości zasad ergonomii pracy.

Najczęściej, bo w 90% przypadków, proces adaptacji do samodzielnego życia po urodzeniu przebiega samoistnie i dziecko może zostać podane swojej mamie do kontaktu skóra do skóry. Pozostałe 10% noworodków wymaga pomocy, aby zacząć oddychać. Przeważnie wystarczy delikatna stymulacja, ale u noworodków urodzonych przedwcześnie, z wadami rozwojowymi i innymi patologiami wewnątrzmacicznymi może być konieczna pełna, profesjonalna resuscytacja jako warunek możliwości przeżycia. Potrzeby resuscytacji nie zawsze da się przewidzieć, a więc konieczna jest stała gotowość do podjęcia skutecznego działania. Polską specyfiką jest niepokojąco wysoki odsetek cięć cesarskich (47,5% w roku 2022 wg danych GUS). Nie jest to optymalna droga porodu i może utrudniać pozbycie się wydzieliny zalegającej w drogach oddechowych płodu, co powoduje zaburzenia oddychania po urodzeniu. W takich przypadkach niezbędna jest natychmiastowa pomoc doświadczonego zespołu resuscytacyjnego. Inny problem, który dotyczy małych oddziałów szpitalnych o niewielkiej liczbie urodzeń, to rzadka konieczność podejmowania resuscytacji, co przesądza o pozbywaniu się biegłości w jej prowadzeniu.

Liczę na to, że ten pięknie wydany podręcznik przyczyni się do tego, że personel oddziałów noworodkowych, położniczych i pediatrycznych będzie doskonalił umiejętność resuscytacji i pozostanie w stałej gotowości do jej sprawnego przeprowadzenia w sytuacji tego wymagającej.

Prof. dr hab. med. Ewa Helwich
Konsultant w Instytucie Matki i Dziecka
Konsultant Krajowy w dziedzinie neonatologii