Samorząd Studentów Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1980-1982. Monografia i dokumenty

Książka Marka Kunickiego-Goldfingera dotyczy funkcjonowania Samorządu Studentów Uniwersytetu Warszawskiego w okresie między wrześniem 1980 a wrześniem 1982 roku i składa się z dwóch części: pierwszej, która jest monograficznym ujęciem tematu, i drugiej, zawierającej wybór dokumentów związanych z Samorządem. Obie części zostały poprzedzone wstępem prof. Henryka Samsonowicza, w którym uczony ukazuje związek samorządu z tradycją cywilizacji Zachodu, a szczególnie jego znaczenie w rozwoju uniwersytetów. Tom zamykają rozmowy Marka Kunickiego-Goldfingera z niektórymi jego bohaterami i ich wspomnienia o opisywanych czasach.

W części pierwszej Marek Kunicki-Goldfinger pokazuje różnice w ujęciu tego, czym powinien być samorząd, w stosunku do tego, czym była samorządność, na której istnienie w pewnym zakresie częściowo zgadzano się w rzeczywistości realnego socjalizmu po okresie stalinowskim aż do roku 1980. Następnie przedstawiono rozwój oddolnych starań o zbudowanie różnych form samorządu studentów warszawskiej uczelni w okresie od 1973 do 1977 roku, także we współpracy ze Studenckim Komitetem Solidarności. Szczególną uwagę zwrócono na formy samorządowych działań studentów UW, tworzone już od połowy lat 70. do roku 1980, oraz intelektualne źródła postaw studentów inicjujących powstanie samorządu studentów w 1980 roku. Ważną sprawą jest też analiza historii powstania i form działania zainicjowanego 10 września 1980 roku Samorządu Studentów UW.

W dalszej części przedstawiono opis funkcjonowania Samorządu w czasie strajków studenckich, które przynajmniej dwukrotnie objęły wówczas prawie całe środowisko studenckie. Osobne miejsce poświęcono opisowi tworzenia i funkcjonowania struktur ogólnouczelnianego Samorządu Studentów, w tym konstytuanty, parlamentu (UPSUW) i zarządu. Opisano również koncepcję uniwersytetu, jaka się wyłaniała z ówczesnych tekstów studenckich. Część pierwszą książki zakończono opisem losów Samorządu po wprowadzeniu stanu wojennego, gdy na podstawie prawa uchwalonego wiosną 1982 roku przez władze państwowe mógł on powstać na nowo na początku października tego roku, ale w ograniczonej formie i kompetencjach.