Sejmiki województw ukrainnych podczas wygnania...

W kilku już pracach przywoływałem opinie historyków, którzy podkreślali role sejmików w Rzeczypospolitej. Uznani badacze wskazywali na potrzebę prowadzenia badań nad zgromadzeniami szlacheckimi. Są one konieczne, aby poznać organizację i funkcjonowanie tych instytucji w róznych ziemiach oraz poglądy zamieszkujących je obywateli na temat niemal każdej dziedziny zycia państwowego. Studia nad sejmikami dadza możliwośc sprostowania uproszczen na ich temat występujących w rozmaitych pracach, zwłaszcza syntezach. [...]

Najważniejszą rolę odgrywają sejmiki dla badań nad problemami ustrojowymi Rzeczpospolitej. Jest to konsekwencja szczególnego znaczenia staropolskiego parlamentaryzmu. Według Władysława Konopczynskiego był on "najwybitniejszym i najbardziej swoistym przejawem ducha polskiego w dziedzinie życia państwowego" nie przeszkadzało to oczywiście w różnej jego ocenie, także krytycznej, która wiązała z nim negatywne zjawiska, prowadzące do upadku państwa.

(ze Wstępu)