Skarb z South Hinskey
Nieznane dokumenty polskiego wywiadu - Ekspozytura 300 - Enigma

"[...] dzieje Ekspozytury 300 podczas drugiej wojny światowej przedstawiają się następująco. Powstanie agentury było związane z reorganizacją francuskiego ośrodka kryptologicznego ?P.C. Bruno? kierowanego przez francuskiego szefa radiowywiadu majora Gustave Bertranda. Po upadku Francji w czerwcu 1940 roku i podpisaniu rozejmu z Niemcami możliwe było kontynuowanie tej działalności jedynie w konspiracji. Major Bertrand, po uzyskaniu nieoficjalnej akceptacji gen. Maxime Weyganda (19 maja 1940 roku mianowany Naczelnym Wodzem Sił Zbrojnych Francji), utworzył ośrodek o kryptonimie ?Cadix? umieszczony w Ch?teau des Fouzes, niedaleko Uzes (w departamencie Gard). Zespół ppłk. Langera dzięki poparciu ze strony gen. Juliusza Kleeberga (po upadku Francji założył na terenie Vichy Organizację Wojskową, która zajmowała się ewakuacją i opieką nad żołnierzami Wojska Polskiego) otrzymał zgodę na kontynuowanie współpracy z Francuzami, jednak organizacyjnie, jako Ekspozytura 300 miała podlegać i komunikować się bezpośrednio z Wydziałem Wywiadowczym Oddziału II Sztabu N.W. Pracownicy polskiej ekspozytury składali okresowo meldunki i otrzymywali drogą zwrotną kolejne zadania. Stałą łączność ośrodek ?Cadix? nawiązał ze stolicą Albionu dopiero na początku marca 1941 roku. Radiogramy były szyfrowane za pomocą modelu maszyny do szyfrowania Lacida, zaprojektowanej przed drugą wojną światową przez polskie Biuro Szyfrów w celu użycia jej w okresie wojny przez polskich wyższych dowódców. Dwa egzemplarze tego urządzenia wysłano do Francji przed wrześniem 1939 roku. Radiostacja Ekspozytury 300 spełniała ważną rolę ? jej zadaniem było pośredniczenie w bezpośredniej łączności pomiędzy Ekspozyturą ?AFR? ulokowaną w Algierze (kierownik mjr Mieczysław Zygfryd Słowikowski, pseud. ?Rygor?), a Wydziałem Wywiadowczym Oddziału II Sztabu N.W. w Londynie. Pracownicy Ekspozytury 300 zajmowali się różnymi tematami. Prace nad dekryptażem, czyli rozszyfrowywaniem, koncentrowały się na materiałach pochodzących z nasłuchu niemieckiej korespondencji radiowej: 1) sztabów i jednostek Wehrmachtu stacjonujących we Francji, w samych Niemczech, a także na terytoriach okupowanych lub w sferze dominacji Trzeciej Rzeszy: na terenach Belgii, Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski, Węgier, okupowanej części Związku Sowieckiego, jak również na Krecie, w Libii i na innych obszarach; 2) policji i SS we Francji, Austrii, Czechosłowacji, Holandii, Luksemburgu, Norwegii, Polsce i w okupowanej części Związku Sowieckiego; 3) kierownictwa Niemieckiej Komisji Rozejmowej w Wiesbaden, z jej placówkami we Francji i w Afryce Północnej, a także między placówkami w terenie." (fragment Wstępu)