Społeczeństwa Europy pradziejowej
Podręcznik dla studentów archeologii i historii

Pradzieje (zwane też prahistorią) Europy są okresem trwającym najdłużej w historii tego kontynentu. Najogólniej definiuje się pradzieje jako okres od momentu pojawienia się najstarszych form praludzkich do momentu pojawienia się pisma. Za dolną granicę pradziejów można umownie przyjąć 1,2 min lat temu, kiedy to do Europy Południowej przywędrował Homo erectus. Daty kończącej pradzieje również nie można wskazać precyzyjnie. Najstarsze zabytki pisane w południowej Europie datowane są już na około 3000 rok p.n.e., podczas gdy pismo w Europie Centralnej i Północnej pojawiło się dopiero w IX i X wieku n.e. Tak szeroko rozumiane pradzieje nie są domeną historii, ale odrębnej dyscypliny, zwanej archeologią.Archeologia jest dziedziną wiedzy łączącą w sobie cechy nauk humanistycznych i nauk ścisłych. Jest nauką humanistyczną z tego względu, że jej przedmiotem badań jest przeszłość człowieka i społeczeństw ludzkich. Jednocześnie, w pewnym sensie jest nauką ścisłą, ponieważ opiera się na metodach badawczych zapożyczonych z geologii, fizyki, chemii i biologii. Ze starszej literatury naukowej znane są trzy pojęcia określające naukę zajmującą się pradziejami, są to, obok archeologii, także prehistoria i prahistoria. Zawiłości terminologiczne wynikają z faktu, że bardzo długo uważano archeologię za naukę pomocniczą historii, koncentrującą się tylko na pozyskiwaniu i opracowywaniu źródeł materialnych. W początkach XX wieku w Europie powołano do życia prehistorię, zamienioną następnie na prahistorię, jako odrębną dyscyplinę wiedzy, równorzędną historii, ale zajmującą się wyłącznie okresem pradziejowym. W tym samym czasie w krajach anglosaskich używano terminu archeologia" na określenie nauki równorzędnej historii, zajmującej się okresem pradziejowym. Obecnie zanika w nauce stosowanie pojęć prehistoria" i prahistoria" na rzecz jednego określenia: archeologia.