System Prawa Medycznego Tom 2 część 1/2
Regulacja prawna czynności medycznych

Tom II Systemu Prawa Medycznego poświęcony jest regulacjom prawnym czynności medycznych. Najważniejszym celem tego tomu jest przedstawienie ? w oparciu o źródła prawa, literaturę przedmiotu i orzecznictwo ? pogłębionej analizy uregulowań, które wytyczają przedstawicielom zawodów medycznych obszar ich dozwolonej działalności oraz warunki, które muszą być spełnione, żeby w razie niepowodzenia w leczeniu uniknąć pociągnięcia do odpowiedzialności prawnej.W rozdziale I omówione zostały podstawowe zasady ochrony zdrowa i działalności medycznej. Przestawiono ponadto typologię czynności medycznych, zasadnicze przesłanki legalności poszczególnych ich rodzajów i standardy wykonywania. Szczególną uwagę poświęcono czynnościom leczniczym, a zwłaszcza kwestiom pierwotnej oraz wtórnej ich legalności.Rozdział II poświęcony jest tajemnicy medycznej. Dla lepszego zrozumienia tej problematyki przedstawiono różne racje uzasadniające obowiązek zachowania poufności i przestrzegania tajemnicy, jej podmiotowy i przedmiotowy zakres, a także dopuszczalne wyjątki od tej zasady.W rozdziale III zostały omówione poszczególne standardy wykonywania zawodu lekarza, zarówno te wyraźnie zapisane w prawie, jak i inne wynikające z zasad etyki i deontologii zawodowej. Omówiono też wzajemną relację obu systemów normatywnych: etycznego i prawnego.Rozdział IV oraz rozdział V poświęcone są prawom pacjenta, ze szczególnym uwzględnieniem pojęcia autonomii jednostki i kwestii zgody pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego jako zasadniczej przesłanki legalności tego świadczenia. Pogłębiona, kompleksowa analiza tego zagadnienia, szeroko uwzględniająca orzecznictwo sądowe, stanowi doskonały przewodnik po tej niezwykle zawiłej regulacji prawnej.W rozdziale VI wieloaspektowo przeanalizowano obowiązek lekarski udzielania pomocy, z uwzględnieniem sytuacji kolizyjnych. Omówiono w nim także wyjątki od tego obowiązku, wiele miejsca poświęcając tzw. klauzuli sumienia jako podstawie odmowy udzielenia pomocy, ukazując jej istotę, zakres podmiotowy (tzn. które zawody medyczne mogą się na nią powoływać) oraz przedmiotowy (tj. jakich świadczeń zdrowotnych powinna dotyczyć). Wskazano przy tym różne możliwości interpretacji obowiązujących w tym zakresie przepisów, przy uwzględnieniu m.in. standardów konstytucyjnych i międzynarodowych. W rozdziale tym przedstawiono również prawo do strajku pracowników medycznych z perspektywy zarówno ustaw zawodowych, jak i prawa pracy oraz ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.Rozdział VII przedstawia przewidziane w prawie przypadki dopuszczalnego działania bez zgody pacjenta. Omówiono tu uregulowania ustawowe dotyczące przymusu epidemiologicznego, szczególnie kontrowersyjnego obecnie zagadnienia obowiązkowych szczepień ochronnych, a także dopuszczalności przymusowego badania na obecność alkoholu we krwi czy też przymusowego leczenia odwykowego. Prezentację zagadnień związanych z przymusem psychiatrycznym uzupełniono ponadto przykładami użycia przymusu bezpośredniego w innych sytuacjach granicznych.W rozdziale VIII analizie poddano skomplikowaną materię dokumentacji medycznej, uwzględniającą też zasady jej udostępniania m.in. pacjentom czy członkom ich rodziny, a także zasady przetwarzania danych osobowych zawartych w tej dokumentacji m.in. w związku z wejściem w życie RODO.W rozdziale IX przeprowadzono analizę prawną wybranych dziedzin prawa medycznego, m.in.: problematykę transplantologii, w tym biobanków, regulacje prawne i deontologiczne eksperymentu medycznego, genetyki, medycyny rozrodu i tanatologii (rozumianej jako medycyna końca życia). Omówiono ponadto zagadnienie dopuszczalności wykonywania zabiegów kosmetycznych, rytualnego okaleczenia narządów płciowych, a także bardziej ogólne zagadnienia zakresu uwzględnienia indywidualnych preferencji pacjenta w czynnościach medycznych.