Szkice prahistoryczne
Źródła - metody - interpretacje

Społeczności ludzkie rzadko egzystowały w warunkach absolutnej izolacji kulturowej. Dynamika bytu społecznego w dużej mierze uzależniona jest od możliwości kontaktowania się rozmaitych grup ludzkich. Wydaje się, że twierdzenie tak aktualne w dobie współczesnej, dotyczy także przedstawicieli dawnych kultur prahistorycznych. Nic dziwnego, że badania nad kontaktami kulturowymi należą niewątpliwie do najistotniejszych w prahistorii. W przypadku prahistorii problematyka ta stymulowana bywa rozmaitymi zapotrzebowaniami poznawczymi archeologów. W opracowaniach archeologicznych pojęcie kontaktu kulturowego często powoływane jest w celu wyjaśnienia obserwowanych zmienności w obrębie tzw. kultur archeologicznych". W takich warunkach samo zjawisko kontaktu kulturowego, jego forma, sposoby i warunki realizacji nie są głównym zagadnieniem badawczym. Pojęcie kontaktu kulturowego jest wówczas wykorzystywane jako pewnego rodzaju termin o charakterze bardziej heurystyczno-porządkującym niż interpretacyjnym. Nie brakuje jednak studiów, które poprzez odwoływanie się do materiałów archeologicznych, ukierunkowane są na charakterystykę specyfiki minionych kontaktów kulturowych w ich wymiarze społecznym (Bokiniec 1991). Tymczasem w perspektywie wybitnie kulturoznawczej lub etnologicznej kontakt kulturowy jest rozumiany jako konfrontacja społecznie aktualizowanych porządków wartości. W koncepcjach antropologicznych, ów socjo-aksjologiczny poziom interakcji uchodzi za najbardziej istotny czynnik stymulujący i ostatecznie umożliwiający nawiązanie kontaktu interkulturowego. W odniesieniu do społeczności wczesnotradycyjnych możemy mówić o rozmaitych technologiach realizacji kontaktu", lecz do najbardziej znanych należy wymiana darów (Sahlins 1992).