To, co nieśli

Młody Timmy O’Brien trafił do Wietnamu zaraz po studiach. Przeżył, choć jakie to życie, skoro wojenne wspomnienia nieustannie przenikają codzienność?

„,Wojna jest piekłem, ale to nawet nie pół prawdy, bo wojna to także zagadka, groza, przygoda, odwaga, odkrycia, świętość, współczucie, rozpacz, tęsknota i miłość. Wojna jest paskudna – i wojna jest fajna. Wojna rozbudza, wojna to nuda. Wojna robi z człowieka mężczyznę, wojna robi z człowieka trupa“,. Wojna ma też to do siebie, że gdy się o niej mówi, prawdziwe historie trudno oddzielić od tego, co nigdy nie zaszło.

W swoich opowiadaniach Tim O’Brien obraca widma wojny jak kamień – przygląda się im z każdej strony, w skupieniu próbując dostrzec to, co pozornie niezauważalne. Miesza wspomnienia z literacką fikcją, by po mistrzowsku przedstawić czas i miejsce, w których z wątpliwych powodów przelewano krew. Opowiada o tych, którzy bali się zginąć, ale jeszcze bardziej bali się dać to po sobie pokazać. O tych, którzy byli tak niewiarygodnie pełni życia, a stali się tak niewiarygodnie martwi – bo przecież nie da się zginąć tylko trochę. O tych, którzy czuli się, jakby walczyli na dwóch wojnach naraz – tej w Wietnamie i tej we własnej głowie: nigdzie bezpiecznego schronienia, wszędzie wróg. Bez końca zapętla, powtarza, analizuje, przetwarza i odtwarza bolesną przeszłość. Bo prawdziwą historię z wojny da się poznać właśnie po tym, że wciąż i wciąż się ją opowiada.

„,Majstersztyk, który łamie serca i leczy – czas uczyni z tego dzieło klasyczne.“, Michael Herr

„,Od czasu „,Rzeźni numer pięć“, Kurta Vonneguta nie było tak precyzyjnego i szczerego portretu amerykańskiego żołnierza.“, „,Literary Journal“,

„,Najlepsze z tych opowiadań – a każde z nich powstało dzięki naostrzonemu jak brzytwa zmysłowi obserwacji – to wspomnienia spisane jako przepowiednie. Nie mówią nam, gdzie byliśmy, lecz gdzie jesteśmy, a może nawet – gdzie będziemy […]. To ostateczny, niezatarty obraz wojny w naszych czasach i w czasach, które nadejdą.“, „,Los Angeles Times“,

„,Pisarstwo tak potężne, że dech zapiera […]. Idealnie uchwycony został zamęt moralny, który zostawiła nam w spuściźnie wojna w Wietnamie […]. Lecz „,To, co nieśli“, nie opowiada wyłącznie o wojnie, rzecz jasna. Mówi o ludzkim sercu, o bagażu emocjonalnym, o lojalności i miłości. O różnicy między prawdą a rzeczywistością. O śmierci – i życiu. I na każdym poziomie odnosi sukces“, „,Milwaukee Journal“,

„,Rozważania O’Briena – o wojnie i pamięci, mroku i świetle – przepajają całe to dzieło swego rodzaju poetycką formą, czyniąc zeń wysoce oryginalną [...] powieść […]. W swej rozpaczliwej nadziei, że opowiadanie historii może nas ocalić, jest to książka przekonująca.“, „,Publishers Weekly“,

„,O’Brien fachowo szyje pociskami trasującymi, oświetlając sztukę wojny w całej jej przerażającej, fascynującej złożoności, szczegółowo prezentując obłęd i przyziemność […]. „,To, co nieśli“, dołącza do dzieł Crane’a, Hemingwaya i Mailera, do wielkiej literatury wojennej.“, „,Tampa Tribune & Times“,