Ustawa o ochronie sygnalistów. Komentarz

Komentarz stanowi kompleksowe oraz praktyczne omówienie ustawy z 14.6.2024 r. o ochronie sygnalistów, której celem jest implementacja dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23.10.2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz.Urz. UE L Nr 305, s. 17 ze zm.). Ustawa reguluje takie kwestie jak: zasady wdrożenia procedur ochrony sygnalistów, zasady utworzenia kanałów wewnętrznych i zewnętrznych służących zgłaszaniu naruszeń przez sygnalistów, a także reagowania na ich zgłoszenia oraz udzielania im informacji zwrotnych,zadania organów publicznych związane ze zgłaszaniem informacji o naruszeniach prawa i z podejmowaniem działań następczych, zasady ujawnienia publicznego informacji o naruszeniach prawa,zasady zgłaszania informacji o naruszeniach prawa organowi publicznemu.Ustawa o ochronie sygnalistów wbrew jej tytułowi, jest przede wszystkim aktem z zakresu ustrojowego i procesowego prawa administracyjnego, a tylko w niewielkim zakresie aktem z zakresu materialnego prawa pracy. Co więcej, regulacje administracyjnoprawne zawarte w ustawie dotyczą w znaczniej mierze wykonywania zadań publicznych przez podmioty prywatne. Wymaga to od interpretatora ustawy przyjęcia nieintuicyjnego wniosku, że czynności dokonywane przez podmioty prywatne mają charakter publiczny, czyli polegają na stanowieniu i stosowaniu prawa. Innymi słowy, nie ma zasadniczej różnicy między stosowaniem ustawy przez podmioty prywatne, publiczne i organy administracji państwowej. Na powyższe trudności nakłada się wielokrotna niespójność ustawy z przepisami unijnymi. Powyższe wymaga od interpretatora podjęcia trudnych decyzji, czy ustawę wykładać literalnie, czy też „pro unijnie”. W komentarzu tym, zespół złożony z prawników specjalizujących w prawie pracy, postępowaniu administracyjnym oraz prawie karnym podejmuje próbę pogłębionej analizy ustawy. Tym samym komentarz ten jest przeznaczony przede wszystkim dla prawników. Mając jednak na uwadze, że komentarzem mogą być zainteresowane osoby nie będące prawnikami, które będą wykonywały zadania inspektorów ds. przestrzegania prawa, staramy się w sposób opisowy przybliżać sens konstrukcji prawnych.