W Imię Boże!
Pamiętnik Cesi Gruft

W ten sposób zaczynam pisać ten pamiętnik. Raz zaczęłam już pisać, ale
przerwałam i spaliłam, bo to było jeszcze w ?Ghetcie?1 i chodziły rewizje i mama
absolutnie kazała mi spalić. Więc spaliłam. No i nie zawsze miałam czas pisać.
A teraz jest coś zupełnie innego. Wprawdzie nie wiem, czy przeżyjemy tę wojnę,
a nawet bardzo wątpliwe, ale w każdym razie uprzyjemnia mi czas. Bo położenie
nasze jest okropne, ale nie można narzekać, bo może być gorsze. Chcę sobie
streścić wszystko od początku, nie od początku wojny, bo na to nie mam
papieru, ale od czasu jak przyszliśmy tutaj. A więc zaczęło się tak ...
Cecylia Gruft

?W Imię Boże!? - tak zaczyna się pamiętnik i dziennik 17-letniej Cesi Gruft
z Przemyśla, pisany zimą na przełomie 1942 i 1943 r. Inwokacja ta umieszczana
była na pierwszej stronie wszystkich chyba zeszytów szkolnych przed
wojną (zwyczaj utrzymał się jeszcze kilka lat po wojnie) nie jest to więc
raczej tytuł pamiętnika. Może odruchowo Cesia tak zaczęła pisać swój
pamiętnik, jak rozpoczynała nowy szkolny zeszyt? W każdym razie ta zwyczajowa
inwokacja w okupacyjnym pamiętniku nabrała głębszego znaczenia.
Na jego stronach Cesia często wzywa Boga. Na takim też wezwaniu
pamiętnik się urywa. Obejmuje okres czterech miesięcy. Nie wiemy, co się
wydarzyło później. Do wyzwolenia Przemyśla pozostawało jeszcze długich
szesnaście miesięcy.
Dziennik Cesi w szczególny sposób ukazuje problem trudnych relacji ratowanych
i ratujących. Pisany na gorąco, jest niezwykle cennym, unikatowym
dokumentem.
Łukasz Biedka