Wacław Leszczyński. Biskup warmiński i pierwszy prymas z Warmii

Autor, profesor Stanisław Achremczyk, przedstawił na kartach swojej książki postać Wacława Leszczyńskiego herbu Wieniawa (1605–1666) – wybitnego duchownego, dyplomaty, biskupa Warmii (1644–1658) i prymasa. Opis życia i działalności Wacława Leszczyńskiego został przedstawiony na tle wydarzeń rozgrywających się w XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Autor ukazuje, jak istotną rolę odegrał biskup w tej epoce i jak wielki miał wpływ na sprawy Kościoła, Warmii i Korony. To swoista lekcja historii o diecezji warmińskiej w burzliwych czasach powstania kozackiego, wojny z Moskwą i szwedzkiego potopu, panowania króla Władysława IV i bezkrólewia po jego śmierci oraz rządów następcy tronu, Jana Kazimierza.

Wacław Leszczyński przedstawiony zostaje jako gorliwy administrator diecezji warmińskiej, dbający o posiadłości biskupie, szkoły jezuickie, udzielanie stypendiów, ale także skrupulatnie wypełniający obowiązki duszpasterskie. Jednak przede wszystkim był dyplomatą, senatorem Rzeczypospolitej, prezesem Ziem Pruskich, uczestnikiem sejmów i sejmików, osobą, która na tyle zaskarbiła sobie zaufanie króla Władysława IV, że ten powierzył mu posłowanie do Paryża po przyszłą królową Polski, Ludwikę Marię Gonzagę. O umocnieniu pozycji Leszczyńskiego we władzach kościelnych i państwowych świadczy najdobitniej awans na arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski. 

Fabuła książki, mimo ciężaru gatunkowego, jest wartka i ciekawa. Autor wyjaśnia szczegóły i znaczenie toczących się wówczas wojen czy zatargów oraz odsłania przed czytelnikami kulisy ówczesnej dyplomacji oraz meandry zawieranych traktatów i porozumień, w których uczestniczył i na które miał niewątpliwy wpływ biskup Wacław Leszczyński.