Wierny ojców wierze

Paweł Pikuła, włościanin z położonego nad Bugiem Derła, w XIX wieku zasłynął jako jeden z przywódców unitów prześladowanych przez carską Rosję, wskutek czego stał się bohaterem wielu artykułów prasowych i opracowań historycznych. Można o nim przeczytać w notatkach noblisty Władysława Stanisława Reymonta, w monumentalnym Bożym igrzysku Normana Daviesa oraz w pismach św. bpa Józefa Sebastiana Pelczara. Przede wszystkim jednak wspomina o nim Positio super martyrio, dokument stworzony na potrzeby procesu beatyfikacyjnego Wincentego Lewoniuka i XII Towarzyszy, Męczenników z Pratulina. Człowiek, który w literaturze nazywany jest autorytetem moralnym, przywódcą duchowym i czcigodnym patriarchą, nie doczekał się dotychczas biografii. Oddajemy w Państwa ręce książkę opisującą jego barwne życie.
Dotyczy ona życia jednego człowieka, ale jednocześnie rzuca światło na losy jego sąsiadów z Derła i okolicznych miejscowości. Przede wszystkim zaś przypomina o represjach, jakie dotknęły unitów z Podlasia. I chociaż w ciągu ostatnich 140 lat byliśmy jako Polacy narażeni na nie mniej bolesne doświadczenia, to w pamięci nie zatarła się świadomość męstwa i męczeństwa przodków. Nie chodzi tu jednak o płytki sentymentalizm. Zmagając się bowiem we współczesnych uwarunkowaniach z wrogami Boga i Kościoła, w bohaterach Podlasia możemy dostrzec godny naśladowania przykład trwania w wierze.