Wincenty Witos. Dzieła wybrane. Tom 1-5

Dzieła wybrane Wincentego Witosa pokazują ogromny dorobek pisarski współtwórcy polskiej niepodległości. Na pięciotomową edycję składają się wspomnienia, w tym te spisywane na przymusowej emigracji w Czechosłowacji, publicystyka oraz przemówienia. Mimo dużej dozy subiektywizmu dzieła Witosa stanowią cenne źródło historyczne dzięki zawartej w nich faktografii.

Tom 1. Moje wspomnienia, cz. 1. Do 1918 roku

Tom pierwszy obejmuje okres od dzieciństwa autora do upadku monarchii austro-węgierskiej. Znajdujemy tu barwne opisy wsi rodzinnej i jej kultury, życia codziennego chłopów galicyjskich, ich świadomości społecznej i narodowej. Witos pokazał także swoją działalność społeczno-polityczną w gminie i w powiecie, powstanie i rozwój Stronnictwa Ludowego, udział w pracach Sejmu Krajowego we Lwowie i w austriackiej Radzie Państwa. Przeczytamy o tarciach i rozłamie w PSL oraz o walkach między poszczególnymi ugrupowaniami politycznymi w Galicji i w Wiedniu. Autor naszkicował przebieg działań wojennych w Galicji, tragedię setek tysięcy jej mieszkańców, wspomniał wrogą postawę rządu austriackiego, a zwłaszcza wojsk austriackich i niemieckich wobec ludności polskiej. Jest mowa także o zrywie niepodległościowym Polaków.

Tom 2. Moje wspomnienia, cz. 2: Lata 1918-1933

W tomie drugim Witos ukazał trudne narodziny II Rzeczypospolitej – walki o granice, o zintegrowanie poszczególnych dzielnic, o ustrój odrodzonego państwa, o równość praw; omówił rządy parlamentarne i ich dokonania, zamach majowy, rządy Józefa Piłsudskiego, tworzenie się opozycji antysanacyjnej, uwięzienie i proces przywódców Centrolewu. Wiele miejsca w tej części wspomnień autor poświęcił omówieniu sytuacji w ruchu ludowym, pisał także o ekonomicznej i społecznej degradacji wsi. Nakreślił też ciekawie mozaikę polityczną II Rzeczypospolitej, koncentrując się na kierunku, któremu przewodził.

Tom 3. Moje wspomnienia, cz. 3. Tułaczka po Czechosłowacji

Trzeci tom wspomnień obejmuje okres od 28 września 1933 r., czyli od udania się Witosa na emigrację polityczną, do połowy stycznia 1939 r. Autor utrwalił niemal wszystkie wydarzenia zachodzące w tym czasie na wsi polskiej, w Stronnictwie Ludowym i w innych ugrupowaniach politycznych, nastroje wśród części korpusu oficerskiego, wewnętrzną i zagraniczną politykę rządu, sytuację międzynarodową, a zwłaszcza stosunek innych rządów europejskich do Polski. Wiele miejsca poświęcił ówczesnej Czechosłowacji, a także stosunkom polsko-czechosłowackim oraz zagarnięciu tego kraju przez Niemcy.

Tom 4. Publicystyka

Czwarty tom zawiera wybór opublikowanych za życia Witosa jego artykułów, korespondencji, wywiadów dla prasy, odezw, broszur. Wiele z tych tekstów to cenne źródło do poznania dziejów wsi, ruchu ludowego i historii Polski.

Tom 5. Przemówienia

W piątym tomie zgromadzono zachowane w całości lub w większych fragmentach teksty przemówień Witosa. To najbardziej reprezentatywne mowy wygłoszone w parlamencie oraz na zjazdach partyjnych, wiecach i różnych uroczystościach państwowych.