Wisienki na torcie XXX lat Konkursu Kangur Matematyczny

Rok 2021 to rok XXX edycji Międzynarodowego Konkursu „Kangur Matematyczny” w Polsce. Z tej okazji zespół autorów przygotował publikację zawierającą wybór najciekawszych (zdaniem autorów) zadań konkursowych z ostatnich 30 lat.
Inspiratorem powstania tej książki jest Piotr Nodzyński — wydawca. Pomysł ten z początku traktowany był w Komitecie Organizacyjnym Konkursu z pewną rezerwą (czy damy radę dokonać sensownego wyboru spośród blisko pięciu tysięcy zadań, które pojawiły się w konkursie w czasie trzydziestu lat jego trwania?), ale upór i żelazna konsekwencja pomysłodawcy wydała jednak owoce. Z początku chętnych do tak mozolnej pracy było niewielu, ale z czasem udało się uprosić co większych optymistów do podjęcia rzuconej przez wydawcę rękawicy. W miarę postępu prac niepokój ustąpił miejsca optymizmowi, a ten przekształcił się nawet w entuzjazm.

Prace nad książką trwały ponad rok. Najpierw dokonaliśmy przesiewu, redukując znacznie liczbę kandydatów do umieszczenia w planowanym zestawie. Była to czarna i niewdzięczna praca, którą zrzuciliśmy na trzyosobowy zespół. Stworzony został wówczas pokaźny zbiór naprawdę nieszablonowych zadań, których wartości nie sposób przecenić. Z takim materiałem było już znacznie łatwiej pracować, by wybrać zadania do planowanej książeczki (mimo że każde zawarte w nim zadanie było interesujące i wartościowe).

W kolejnym etapie prac nad publikacją należało stworzyć koncepcję całości, by nie był to li tylko kolejny zbiór zadań kangurowych. Zdecydowaliśmy się na formę, którą Czytelnicy widzą. Umieściliśmy w książeczce rozdział zawierający krótki rys historyczny, odsłoniliśmy przed Czytelnikiem kulisy prac nad przygotowywaniem zadań konkursowych, zwróciliśmy uwagę na ideę leżącą u podstaw konkursu. Zrealizowaliśmy też pomysł, który od dawna tlił się w głowach członków Komitetu Organizacyjnego Konkursu, a który dotyczył pewnych technicznych trików ułatwiających uczestnikom konkursu podejmowanie decyzji o zaznaczaniu odpowiedzi w warunkach niepewności. W ramach prac koncepcyjnych podjęliśmy też decyzję, by wybrane w ostatniej selekcji zadania podzielić na cztery zestawy: arytmetykę, algebrę, geometrię i logikę.

Po stworzeniu koncepcji prace przebiegały dwutorowo: wybieraliśmy zadania przeznaczone do umieszczenia w książce i tworzyliśmy inne partie książki. Po dokonaniu ostatecznego wyboru zadań rozpoczęliśmy żmudną pracę ustalenia ich kolejności w każdym z czterech zestawów. Pozostało jeszcze napisanie komentarzy do niektórych zadań lub grup zadań, co przebiegało już dosyć sprawnie.

Wygląd książki uatrakcyjniliśmy ilustracjami. Wśród nich jest siedem rysunków matematyka i artysty Pawła Jarka, inicjatora konkursu „Kangur Matematyczny” w Polsce. Cztery z tych rysunków to żartobliwe autoportrety z kangurem. Książka była prawie gotowa.

Dlaczego „prawie”? Ostatnim rzutem na taśmę było dodanie kilkunastu fotografii z obozów matematycznych i towarzyszącym im wycieczek, w których uczestniczyli laureaci konkursu. Może zdjęcia te przypomną niektórym Czytelnikom ich pobyt na takim obozie?

Książka wreszcie powstała. Nadaliśmy jej tytuł Wisienki na torcie, odnoszący się do zawartości publikacji. Tort symbolizuje szacowne 30 lat konkursu „Kangur Matematyczny”, a wisienki to właśnie te najciekawsze zadania konkursowe, które umieściliśmy wewnątrz książki. Wierzymy, że dokonany przez nas wybór usatysfakcjonuje Czytelnika. Życzymy przyjemnej lektury.